Kısıtlar teorisine dayalı bir yönetim muhasebesi yöntemi: Katkı muhasebesi ve bir uygulama

Abstract

Kısıtlar teorisi, kısıtların bir isletme performansını engelleyen en önemli unsurlar olduguna dikkat çeken bir yönetim felsefesidir. Her isletmenin bugün ve gelecekte hep daha fazla para kazanma amacını engelleyen en az bir tane kısıt vardır. Eger böyle olmasaydı, isletmeler sonsuz kâr elde ederlerdi. Bu teori, bir isletmenin amacına ne derece ulastıgını dogru olarak gösterecek bir performans ölçüm sisteminin gerekliligine isaret etmektedir. Kısıtlar teorisine dayalı bir yönetim muhasebesi yöntemi olan katkı muhasebesi, bu ihtiyaca cevap verebilmek amacıyla gelistirilmistir. Bu çalısmanın amacı, kendine özgü finansal ve islemsel ölçülere sahip katkı muhasebesi yönteminin isletmelerde etkili bir performans ölçüm sistemi olarak kullanılabilecegini göstermektir. Çalısmada öncelikle, maliyet muhasebesi dâhil olmak üzere isletmelerde uygulanan klasik bakıs açısına sahip tüm yönetim ve maliyet anlayıslarının geçersizligi, belirli varsayımlar altında ispat edilmektedir. Daha sonra, geçersizligine inanılan anlayısların yerine kısıtlar teorisi ve katkı anlayısının uygulanması gerektigi, neden - sonuç iliskisiyle gösterilmektedir. En sonunda, gelistirilen kapsamlı bir örnek üzerinde gerçeklestirilen uygulama ile çalısma boyunca açıklanan teorik bilgiler detaylı olarak analiz edilmektedir.

The theory of constraints is a management philosophy which mentions that constraints are the most important elements to limit the performance of a company. There has always been a constraint which limits companies from the goal of making money now as well as in in the future. If it were not, companies would have infinite profit. This theory points out the necessity of a performance measurement system which accurately shows how much a company reaches its goal. The management accounting method as known throughput accounting, which is based on the theory of constraints, has been develeped to answer this need. The aim of this study is to show that throughput accounting method, which has its own financial and operational measurements, can be used as an effective performance measurement system in companies. At first in this study, all management and cost concepts those have classical perspective including cost accounting have been proved to be invalid under specific assumptions. Later on, the necessity of applying the theory of constraints and throughput concept instead of those concepts which are believed to be invalid is shown in cause - effect relationship. Finally, the theoretical information that is explained during the study is analysed in details with an application which is developed on an extensive example.