Serbest bölgeler ve vergi rekabeti

Abstract

Serbest bölgeler, bir ülkede belirli ticari faaliyetlerin sürdürülebileceği bir alanı gümrük sınırları dışında bırakmak suretiyle oluşturulan bölgelerdir. Uluslararası ticareti genelişmesi dünya ekonomisinde ülkelere milli geliri artışı sağlayabilmek için değişik kaynak ve arayışlara sevk etmiştir. Söz konusu dünya ekonomisinde pazar gücünü ve rekabet şansını artırabilmesi için serbest bölgeler sağladıkları avantajlar ile iyi bir kaynak merkezi durumuna gelmiştir.Bu tez çalışmasında Türkiye'deki serbest bölgelerin gelişimi, özellikleri,faaliyetleri, ülke ekonomisindeki yeri incelendikten sonra küreselleşme ile birlikte yaygınlaşan serbest bölgelerin vergi rekabeti ile olan ilişkisi irdelenmektedir.Birinci bölümde, serbest bölgeler kavramı ve uygulamaları ele alınmıştır. Bölüm içinde serbest bölge kavramı, özellikleri ve tarihçesi tez sınırları içinde kalacak şekilde açıklanmıştır. Daha sonra serbest bölgelerde sağlanan vergisel teşvik ve avantajlar, serbest bölgelerin türleri açıklanmaya çalışılmıştır.İkinci bölümde, serbest bölgeler ve vergi rekabeti birlikte incelenmektedir. Bu bölümde vergi rekabeti genel olarak ele alınmakta olup, vergi rekabeti kavramı ve kapsamı, etkileri, vergi rekabeti ve vergi planlaması, vergi harmonizasyonu, vergi koordinasyonu kavramları açıklanmaktadır. Daha sonra vergi rekabetini etkileyen unsurlar,teorisi (Tiebout teorisi), vergi rekabetine yol açan süreç içinde küreselleşme ve bölgeselleşme kavramlarına yer verilmiştir. Vergi rekabetinin sınıflandırılması yapıldıktan sonra zararlı tercihli vergi rejimleri uygulaması olarak serbest bölgeler ve zararlı vergi rekabetine karşı alınan önlemler incelenmiştir.Üçüncü bölümde Türkiye'deki serbest bölgelerin tarihi gelişimi Cumhuriyet öncesi ve sonrası olmak üzere iki temel dönemde irdelenmiştir. Serbest bölgelerin Türkiye ekonomisine beklenen katkıları makro ve mikro düzeyde açıklanmıştır. Daha sonra Türkiye'deki serbest bölgelerin mevzuatı, sağlanan genel teşvik ve avantajlar, vergisel boyut, faaliyetleri, ticaret hacimleri ve serbest bölgelerle vergi rekabeti birlikte ele alınmıştır.

Geographic areas in which foreign companies are allowed to import duty-freecomponent parts for assembly, and then re-export finished products are called free tradezones. The progress of international trade in world economy caused the countries fordifferent sources and searchings to invent the increase of national income. To increase themarket power and competition chance, free zones became to good source centre bysupplying advantages.After examining the progress, properties, activities and the place in countryeconomies of free zones, we will scrutinize the relation of tax competition and free tradezones became widespread along globalization.In first chapter, free trade zones concept and applications are taken up. Withinchapter, free zones concept, properties and history are explained. Afterwards taxencouragements and advantages, types are tried to explain.In second chapter, free trade zones and tax competition are taken up together.Firstly tax competition will be explained general, then concept and coverage, effects, taxplanning, tax harmonization and tax coordination. Afterwards will be given place tocomponents that effect tax competition, theory, globalization and localization within theprocess of causing tax competition. After classifying tax competition, precaution takenagainst free zones as harmful preferential tax regimes and harmful tax competition will bestudied.In third chapter, the historical progress of free trade zones in Turkey will beexplained. Then, expected macro and micro contributions for Turkish economy, Turkishcurrent laws in free zones, supplied general encouragements and advantages, taxdimension, activities, capacities and free trade zones along tax competition will bescrutinized.