Farklı azot dozlarının bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde tane verimi ve verim öğeleri üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma; 2011-2012 yetiştirme döneminde, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezinde, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Deseninde dört tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada yedi farklı azot dozunun (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 kg N da-1 ), üç ekmeklik buğday çeşidinin (Golia, Gönen, Basribey) verim ve verim öğelerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çeşitler ve azot dozları arasında, m2?de başak sayısı yönünden bir farklılık görülmemiş, diğer tüm verim öğelerinde istatistiki önemli farklılık saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; çeşitlerin bitki boyu 44,2-55,7 cm, başak boyu 5,86-6,93 cm, başakta başakçık sayısı 14,1-16,0 adet, başakta tane sayısı 33,9-40,1 adet, başakta tane ağırlığı 1,154-1,473 g, m2?de başak sayısı 336,7-352,6 adet, hektolitre ağırlığı 78,7-81,2 kg/100 L, 1000 tane ağırlığı 35,3-38,6 g, tane verimi 265,7-307,9 kg/da, protein oranı %11,34-12,46 arasında değişmiştir. Yetiştirme sezonundaki aşırı yağışların verim öğelerini olumsuz etkilediği tahmin edilmektedir. Çeşitler arasında en yüksek tane verimi Gönen ekmeklik buğday çeşidinden elde edilirken, en yüksek protein oranı Golia ekmeklik buğday çeşidinden elde edilmiştir. Diğer verim öğeleri için en yüksek değerler ise Basribey ekmeklik buğday çeşidinden elde edilmiştir. Yapılan istatistiki analizlerin sonuçlarına göre artan azot dozları ile verim öğelerinde önemli artışlar meydana gelmiştir. Genellikle verim öğelerinde en yüksek değerler 25 kg/da ve 30 kg/da azot dozlarından elde edilmiştir.

This research was conducted in the Application and Research Center of Faculty of Agriculture, Uludag University, in a Randomized Split Blocks Design with four replications in 2011-2012 growing season. The objective of this study was determine the effects of seven different nitrogen doses (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 kg N da-1) on yield and yield components of three bread wheat cultivars (Golia, Gönen, Basribey). While any difference was not found among cultivars and nitrogen doses in terms of spike number per square meters, all the other yield components were found significantly different. Accordings to the obtained results: measured values have been ranged between 44,2-55,7 cm, for plant height; 5,86-6,93 cm, for spike lenght; 14,1-16,0 numbers, for spikelets number per spike; 33,9-40,1 numbers, for grain numbers per spike; 1,154-1,473 g, for grain weight per spike; 336,7-352,6 numbers, for spike number per square meters; 78,7-81,2 kg/100 L, for test weight; 35,3-38,6 g, for thousand grain weight, 265,7-307,9 kg/da, for grain yield per da; %11,34-12,46, for protein content of the varieties. It is expected that excessive rain during growing season have negative effect on yield components. While the highest grain yield was obtained from Gönen bread wheat cultivar among cultivars, the highest protein content obtained from Golia bread wheat cultivar. For other yield components, the highest values were obtained from Basribey bread wheat cultivar. As a result of the statistical analysis, the yield components has increased significantly with increasing doses of nitrogen. Generally, the highest yield components values obtained from 25 kg/da and 30 kg/da nitrogen doses.