Müzik performansının yeniden üretimi bağlamında geleneğin yeniden inşası ve icadı: Bağlama çalgısı örneği

Abstract

Bu çalışmada, müzik performansının yeniden üretimi ile geleneğin yeniden inşası ve icadı ilişkilendirilmiş, ve Türk Halk Müziği’nin temel enstrümanlarından biri olan “bağlama” çalgısı üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışma içerisinde, çalışma öznesi itibariyle her biri tek başına araştırma konusu olabilecek kavram ve kuramların ele alınışını, birbirini tamamlar şekilde, kesin çizgilerle ayırmadan açıklamak tercih ettiğimiz bir yol olmuştur. Müzik performansının yeniden üretimi irdelemesinde, performans kavram ve kuramını ele alırken, performansın her seferinde yeniden inşası söz konusudur. Çalışmada söz konusu yeniden inşa ve icadın geleneksel bir müzik üzerinden okunması ile gelenek sorgulaması tarihsel süreçle bağlantılı olarak yapılması amaçlanmaktadır. Ayrıca bağlama üzerinde, tarihsel süreç içerisinde oluşmuş olan “çoklu kimlik” olarak adlandırdığımız yapıyı, gelenek inşası ve gelenek icadı kuramıyla irdelerken, geçmiş ile şimdiki arasını “alan” haline getirmiştir. Aynı zamanda bağlama üzerinde geçmiş icra biçimlerinin yeniden üretiminin yanı sıra, farklı çalgıların metninin üzerinde vücut bulmasında ortaya çıkan yapının temsiliyetini ve uygulamalarını da “alan çalışması” içerisine dahil edilmiştir. Ayrıca etnomüzikoloji çalışmalarında performans değerlendirmesinin salt notasyon üzerinden yapılmadığı, transkripsiyon analizi yapıldığını ve bu analiz biçiminin işleyişinde ele alınan performans olayının oluşumu, biçimlenişi, sürdürülebilirliği, notasyonun ötesinde, biçimlendirici farklı dinamiklerle gerçekleştiğin analizi seçilen örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Teorik çerçeveyi oluşturan gelenek inşa ve icadında halk müziği araştırmacılarından Philips Barry ve Hobsbawn-Ranger’ın yaklaşımlarından faydalanılmıştır. Tüm bu çerçevenin önemli bileşeni olarak addettiğimiz, kültürel bellek ve kültürel aktarımın açıklamasında ise Assman’ın değerlendirmeleri başta olmak üzere kuramsal olarak belirleyici yaklaşımlara çalışma içerisinde uygun noktalarda yer verilmiştir. Mevcut kuramsal yaklaşımların yanı sıra, çalışma objemiz üzerine uyarlanmaları sonucu, teori önermemiz sonuç kısmında yer almaktadır.

In this study, the reproduction of music performance is associated with the reconstruction and invention of tradition, and it is tried to be explained through the “baglama” instrument which is one of the main instruments of Turkish Folk Music. Within the study, it has been a preferred way to explain the concepts and theories, each of which can be the subject of research, in terms of the subject of the study, without completing each other in strict lines. In the study of the reproduction of music performance, while discussing the concept and theory of performance, there is the reconstruction of performance every time. The aim of the study is to read the aforementioned reconstruction and invention through traditional music and to question the tradition in relation to the historical process. In addition, while examining the structure that we call “multiple identities üzerinde which have been formed in the historical process on the context, with the theory of tradition construction and tradition invention, it has made the space between past and present“ case ”. It is also included in the case study of the reproduction of past forms of performance on the context, as well as the representation and practice of the structure that emerged in the incarnation of the text of different instruments. In addition, in the ethnomusicology studies, it is tried to explain that the performance evaluation is not done only on notation, transcription analysis is performed and the formation, shaping, sustainability of the performance event which is dealt with in the operation of this analysis form is carried out with different dynamics that are shaped beyond the notation. In the theoretical framework of tradition building and invention, the approaches of folk music researchers Philips Barry and Hobsbawn-Ranger were used. In the explanation of cultural memory and cultural transfer, which we consider to be an important component of this framework, theoretically defining approaches, especially Assman's evaluations, are given appropriate points in the study. In addition to the existing theoretical approaches, the result of their adaptation to the study object is included in the conclusion part of our theory.