John Toland’ın din görüşü

Abstract

Bu çalışmada 17. yüzyılın sonlarına ve 18.yüzyıl erken dönemine damgasını vuran ve bu yüzyılın din ve tanrı kavramını tekrar yorumlayan John Toland ve onun Aydınlanma çerçevesinde savunmuş olduğu din ve dini kavramlar ele alınmaya çalışılmıştır. Rönesans’ın yeniden keşfi ve Aydınlanma Çağı’nın akılcılığı arasında kilit vazifesi gören Toland, siyasi, felsefi ve teolojik konulara cesur ve sıra dışı eleştirileri ile büyük katkı sağlamıştır. Gelenekler ve birey arasında yer alan batıl inanç, gizem ve ön yargının yerine özgür toplum, akılcı düşünme, sivil ve laik din üzerine kurulu bir Hristiyanlığın tek kurtuluş olacağını savunmuştur. Akıl ve dini hoşgörüyü esas kabul eden Toland, kurumsallaşan din ve tekelleşen Kilise Babalarına karşı çıkarak hiçbir geleneğin, otoritenin veya ortak aklın bireyin inancı üzerinde olamayacağını öne sürmüştür. Bilimin ışığında beşerin varlığının ispatı gerçeği ile yola çıkarak onu yücelten, onun toplum içindeki konumunu yeniden şekillendiren dini özgürlüğü din kavramı içinde eritme yolunu seçmiştir.

This study aims to present the views of John Toland, as a prominent figure of the late 17th and early 18th century who reinterpretated the philosophy of religion and God within the frame of the Age of Enlightenment. As a key man between the rediscovery of Renaissance and the rationality of the Age of Enlightenment, Toland made a major contribution to political, philosophical and theological matters with his brave and unusual criticism. He supported the liberation of Christianity based on free society, rational thinking, civil and secular religion rather than the superstition, the mystery and the prejudice between traditions and the individual. Accepting the reason and religious tolerance, and also protesting against the established religion and monopolised Church Fathers, Toland asserted that no tradition, authority or collective rationality can override the individual’s own beliefs. In the light of science, he chose to integrate the freedom of religion with the proof of the individual’s existence by glorfying and reshaping the situation of its place in the society.