Endemik Verbascum degenii Halacsy. (Scrophulariaceae) türünün tozlaşma biyolojisi, morfolojik çeşitliliği ve antioksidan özellikleri üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada endemik Verbascum degenii Hal. türünün İstanbul ilinde bulunan populasyonları çalışılmış, türün morfolojik, anatomik, palinolojik özellikleri, popülasyon özellikleri, üreme biyolojisi ve antioksidan özellikleri belirlenmiştir. V. degenii iki yıllık, uzun ve güçlü ana gövdesi 14–30 arasında dallanmış, olgunlaştıkça dökülen yünsütüylerle kaplı, sarı çiçekli, meyveleri silindirik–eliptikten eliptik–ovata değişen bir türdür. Türün gövde öz bölgesinde yoğun prizmatik kristal, druz kristali ve kum kristalleri gözlenmektedir. Yaprak ve petiyolde idioblast hücrelerinin varlığı belirlenmiştir. Petiyolkesitlerinde kollenkima hücreleri bulunmaktadır. Yaprak ve gövde yüzeyinde salgı tüyleri, şamdan tüy ve çok hücreli basit tüylerin varlığı belirlenmiştir. Polen tipitrikolporat, şekli prolat-sferoid, ornemantasyonu ise retikulattır. İstanbul ili içerisinde parçalı bir dağılım gösteren V. degenii yaklaşık 0,94 km²’lik alanda yayılış göstermekte ve ergin birey sayısı 5446’dır. Çiçeklenme dönemi mayıs–eylül arasındadır. En yoğun çiçeklenme oranının görüldüğü tarihlerde ise sıcaklığın 20–22°C ve nem oranının ise%73–78 aralığında olduğu belirlenmiştir. Polen/ovül oranı hesabına göre tür fakültatif içe döllek bir türdür. Tozlaşmada rol alan polinatörlerin Diptera, Coleoptera, Hemiptera ve Hymenoptera ordolarında bulunduğu tespit edilmiştir. Türün polen canlılık ve stigma olgunluğu düzeyinin çiçekler açılmadan hemen önce ve açıldığı gün en yüksek olduğu belirlenmiştir. Tohum oluşturma kapasitesi %59,18 ve oluşan tohumların çimlenme oranı ise %38 olarak belirlenmiştir. Türün taban yapraklarının antioksidan aktivite ve antioksidan içerik sonuçlarına göre etil asetat, etanol, aseton özütlerinin DPPH IC₅₀ değerleri sırasıyla 58,12±1,37 µg/ml, 17,56±1,03 µg/ml, 19,55±1,05 µg/ml, ABTS IC₅₀ değerleri sırasıyla 844,91±27,57 µg/ml, 370,11±17,05 µg/ml, 242,45±20,52 µg/ml, toplam fenolik madde miktarı sırasıyla 36,21±0,25 µg GA/mg, 38,84±1,04 µg GA/mg,37,17 ± 1,64 µg GA/mg, toplam flavonoid miktarı sırasıyla 35,73±5,14 µg rutin/mg,26,71 ± 2,12 µg rutin/mg, 38,57 ± 3,83 µg rutin/mg olarak belirlenmiştir.

In this study, the populations of the endemic Verbascum degenii Hal. in Istanbul were studied in terms of morphological, anatomical, palynological characteristics, population structure, reproductive biology and antioxidant properties. V. degenii is a biennial species having a long and strong main body with 14–30 branches, covered with woolly hairs that fall as it matures, with yellow flowers and fruits ranging from cylindrical–elliptical to elliptical–ovate. Prismatic crystal, druse crystal and sand crystals are observed in the pith. Idioblast cells were identified in the leaf and petiole. Petiole sections have collenchyma cells. Glandular, candelabra, and multicellular simple trichomes on the leaf and stem were identified. Pollen type is tricolporate, shape is prolate-spheroid, and ornamentation is reticulate. V. degenii, showing a fragmented distribution within Istanbul, spreads over an area of approximetely 0,94 km² and the number of mature individuals is 5446. The flowering period is from May to September. It was determined that the temperature was between 20–22°C and the humidity rate was between 73–78% on the dates of the most intense flowering rate observed. According to the pollen/ovule ratio, the species is a facultative inbreeding species. It has been identified that the pollinators involved in pollination are found in Diptera, Coleoptera, Hemiptera and Hymenoptera orders. It was discerned that the pollen vitality and stigma maturity levels of the species were highest just before and on the day the flowers opened. The seed forming capacity was noted as 59,18% and the germination rate of the formed seeds was spotted as 38%. DPPH IC₅₀ values of ethyl acetate, ethanol and acetone extracts according to the antioxidant activity and antioxidant content results of the basal leaves of the species were 58,12±1,37 µg/ml, 17,56±1,03 µg/ml, 19,55±1,05 µg/ml respectively; ABTS IC₅₀ values were 844,91±27,57 µg/ml, 370,11±17.05 µg/ml, 242,45±20,52 µg/ml respectively; total phenolic content was 36,21±0,25 µg GA/mg, 38,84±1,04 µg GA/mg, 37,17±1,64 µgGA/mg respectively; total flavonoid content was 35,73±5,14 µg rutin/mg, 26,71±2,12 µg rutin/mg, 38,57±3,83 µg rutin/mg respectively.