Haccâc B. Yusuf Es-Sakafî (95/714)

Abstract

Haccâc Emevi komutanlarının en önemlilerindendir. Taifte dofynuş, vatanî görevine Revh b. Zinba’ın askerî birliğinde nefer olarak başlamış, sonra Abdülmelik’in ordusuna komutan olmuştur. Abdülmelik onu Abdul­lah b. Zübeyr’e karşı göndermiştir. Haccâc Mekkeyi altı ay muhasara et­miş, İbn Zübeyri öldürmüş, Hicazda iki yıl valilik yapmıştır. Daha sonra Abdülmelik onu Irak valiliğine getirmiş, Haccâc bu görevde Vâsıf şeh­rinde ölünceye kadar kalmıştır. Iraktaki valilik müddeti yirmi yıldır. Haccâc bir şiddet adamıdır. Tebea ancak şiddet yoluyla ıslah edi­lir, görüşündedir. Ona göre sultanın zulmü aczinden iyidir. Çünkü zulmü belli şahıslan alakadar eder, acizliği ise umuma şamil olur. Ona göre devlet otoritesi ihmal edilmesi doğru olmayan ilk prensiptir. Bu otoritenin kurulması uğrunda başlar kesilir, evler yıkılır, mukaddes mefhumlar çiğne­nir. Haccâc bu uğurda mancınıklarla attığı taşlarla Ka’beyi tahrib etmiştir. Buna rağmen Haccâc Emevi Devletine para basımı, posta hizmeti, ölçü ve tartı aletlerini yerleştirme gibi çeşitli hizmetlerde bulunmuştur. Ömer b. Hattâb’ın kullandığı ölçeği bulmuş ve insanlara, bu ölçeği kul­lanmalarını ve diğer ölçekleri terketmelerini emretmiştir. Daha sonra alimle­ri toplamış, Kur'an’a nokta ve hareke koydurmuştur. Bu onun müslümanlara yaptığı en iyi hizmet olmuştur.