Günümüz tasarım yöntemlerinin betonarme binaların deprem performansına etkisinin park-ang hasar indeksi ile belirlenmesi

Abstract

Bilindiği üzere Türkiye’deki yapı stoğunun büyük bir kısmı deprem güvenilirliği düşük binalardan oluşmaktadır ve bu binaların şiddetli depremler altında ağır hasar görebilme ve hatta göçme olasılıkları yüksektir. Bu sebeple, deprem güvenilirliği yüksek yapılar tasarlamak veya mevcut yapıların deprem güvenilirliğini doğru belirlemek için kullanılan hesap yöntemlerinin gerçeğe en yakın sonuçlar verecek yöntemler olması gerekmektedir. Deprem güvenilirliğinin belirlenmesinde şekil değiştirmeye göre tasarım yaklaşımı yaygınlaşmakta, deprem yönetmeliklerinde neredeyse zorunlu hale getirilmektedir. Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY) 2018, performansa dayalı tasarımda hasar sınırları olarak malzeme birim şekil değiştirmelerini ve/veya plastik dönmeleri kullanmaktadır. Fakat bilindiği üzere deprem yükleri çevrimsel yüklerdir ve çevrim sayısına bağlı olarak sönümlenen enerji, buna bağlı olarak da birikimli hasar değişmektedir. Hem yer değiştirmeye bağlı sünekliği hem de bu birikimli hasarı dikkate alan hasar indeksi yöntemleri, hasar seviyesinin elde edilmesinde etkili bir yöntemdir. Bu çalışmada, 1975 yılı Türk Deprem Yönetmeliği koşullarına göre tasarlanmış ve inşa edilmiş mevcut bir betonarme okul binasının deprem performansı ve aynı binanın TBDY 2018’e göre tasarlanması durumundaki deprem performansı hasar indeksi yöntemlerinden biri olan Park-Ang Hasar İndeksi ile araştırılmıştır. Analitik modeli IDARC bilgisayar programında hazırlanan binalarda zaman tanım alanında doğrusal olmayan analiz yapılmış ve hasar indeksleri elde edilerek deprem performansları bulunmuştur.

It is known that most of building stock in Turkey may suffer severe damage or collapse due to strong earthquakes. Thus, reliable methods should be used in earthquake resistant design or in the performance evaluation of existing buildings. Deformation-based design approach is becoming widespread and is almost made compulsory by earthquake regulations in determination of earthquake reliability. Turkish Seismic Code for Buildings (TSCB) 2018 suggests material strains and/or plastic rotations as damage limit in performance-based design. However, as it is known, earthquake is a cyclic load and the damped energy and consequently the accumulated damage change depending on the number of cycles. Damage index methods, which take into account displacement ductility and the cumulative damage, are effective in the estimation of the damage level. In this study, the seismic performance of an existing reinforced concrete school building designed and built in accordance with the Turkish Seismic Code of 1975 and the seismic performance of the same building, which is designed according to TSCB 2018 were investigated using the Park-Ang Damage Index. Non-linear time history analyses were performed for the buildings whose analytical models were prepared via IDARC computer program and seismic performance were obtained by considering damage indices.