Hedge Fonların küresel krizdeki rolü ve Türkiye'de finansal piyasalar üzerine etkileri

Abstract

Hedge fonlar, pozitif mutlak getiri elde etmek için çeşitli aktif yatırım stratejilerini kullanabilen ve geniş bir varlık sınıfına yatırım yapabilen, yasal düzenlemelere tabi olmayan veya çok az tabi olan, performanslarına göre ücret alan profesyoneller tarafından özel olarak kurulan ve yönetilen, genellikle sadece varlıklı yatırımcılara açık, riskli bir yatırım havuzudur. Gelişmiş ülkelerin uyguladığı düşük faiz politikaları kredi hacminin kontrolsüz bir biçimde genişlemesine neden olmuş, kullanılabilir gelir ve tasarrufun yeterli olmadığı konut sektöründe mortgage kredileri tehlikeli bir şekilde yükselmiş, bankalar ve mali kurumlar açısından kârlı görülen mekanizma denetim ve kontrol zafiyeti oluşturacak biçimde yürütülmüştür. Ödeme gücü yeterli olmayan müşterilere subprime ipotekli konut kredileri verilmiş, kontrolsüz ve düzensiz işleyen kredi pazarlamasıyla müşterilerden alınan senetler menkul değerlere dönüştürülerek piyasalarda satılmaya başlanmıştır. Bu varlıklar daha sonra teminatlı borç yükümlülükleri (CDO) adı verilen karmaşık türev ürünlere dönüştürülmüş, türev ürünler mortgage kredilerinin müşteriler tarafından geri ödenmemesi riskinin üçüncü kişilere (Yatırım bankaları, hedge fonlar vb.) devredilmesini sağlamıştır. Kredilerin türev ürünler vasıtasıyla yeni borçlar da eklenerek el değiştirmesi sorunun kaynağını oluşturmuş, başlangıçta risk devretmeye yarayan ve sistem içerisinde sigorta işlevi gören türev ürünler risk unsuru olmuştur. Bu noktada hedge fonlar, riskin devredildiği aktörlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Hedge fonların, süreç içerisinde spekülatif amaçlı işlemlerin odak noktası haline gelmesi 2007-2008 Küresel Finans Krizi'nde konumları itibariyle suçlanmalarına sebep olmuştur. Ancak, Küresel Finans Krizi boyutunda bir krizi yaratabilecek büyüklükten uzak yapıları ve riskin devredildiği oyuncular olmaları itibariyle temel rol üstlenmedikleri yorumu ağırlık kazanmaktadır.Ayrıca, Küresel Finans Krizi sürecinde Türkiye borsalarında oluşan dalgalanmaların ve yabancı yatırımcıların piyasa çıkışlarına dayandırılan değer kayıplarının hedge fon kaynaklı dalgalanmalar ve değer kayıpları olduğu yönünde bir değerlendirme yapabilmek mümkün görülmemektedir.

Hedge funds are a high-risk investment pool that are generally open to high-profile investors, especially established and managed by professionals who are paid accordingly to their performance. The hedge funds may use a variety of active investment strategies for absolute positive gain and may invest in a wide range of assets and are subject to little or no legislative regulations. The low-interest policies implemented by developed countries have led to an uncontrolled widening of the credit volume and because of that mortgage loans in the housing industry to rise dangerously where the disposable income and savings were insufficient. As a result, the mechanism regarded as profitable for banks and financial institutions has been implemented so as to lead to weaknesses in monitoring and control. Customers with insufficient solvency have been given subprime housing mortgage loans and through uncontrolled and irregular loan marketing, bonds received from customers have been securitized and have started to be sold on the markets. Later on, those assets were converted into complex derivatives called collateralized debt obligations (CDOs). These derivatives were then used for transferring the risk of customers failure to pay back mortgage loans, to third parties (investment banks, hedge funds etc.). The loan exchange through derivatives with new debts being added, became the root of the problem, causing the derivatives, which were initially a safety mechanism, to become an element of risk. At this point, the hedge funds became one of the risk transferring actors. Due to their position, hedge funds becoming the focus of speculative transactions in the process has led them to be accused in the global financial crisis of 2007-2008. However, a view arguing that the hedge funds are far from the size that could lead to a financial crisis on the global scale and that, being players of risk transfer, they have not played the fundamental role is gaining more and more credibility.Also, it doesnt seem likely to conclude that the fluctuations and value losses caused by hedge funds were the reason for the fluctuations in stock markets in Turkey and value losses from withdrawals of foreign investments in the process of the global financial crisis.