Çocukluk döneminde preoperatif hastalarda lateks allerji testlerinin gerekliliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Lateks Havea Brasiliensis adı verilen kauçuk ağacının özsuyudur. Lateksden yapılmış olan ürünler günlük hayatımıza çok yaygın olarak girmiştir. Bunun neticesinde de duyarlı kişiler de oluşan hipersensitivite nedeni ile kontakt dermatitten sistemik anaflaksiye kadar geniş bir yelpazede allerjik reaksiyonlar karşımıza çıkabilmektedir. Latekse karşı, irritan reaksiyonlar, Tip I ve Tip IV hipersensitivite reaksiyonları gelişebilir. Son yıllarda enfeksiyöz ajanların yaygınlaşmasına bağlı olarak lateks eldiven kullanımının artması, ayrıca latekse bağlı anaflaktik reaksiyonların tanımlanması bu konuya olan ilgiyi artırmıştır. Bu çalışma operasyona sevk edilen bütün olgularda operasyon nedenine bakılmaksızın lateks allerji sıklığını saptamak ve lateks allerji testlerinin operasyon öncesi dönemde rutin olarak yapılmasının gerekliliğini değerlendirmek için yapılan prospektif bir çalışmadır. Eylül 1997- Aralık 1998 tarihleri arasında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, Çocuk Üroloji ve Çocuk Nöroşirurji Bilim Dallan'na herhangi bir yakınma ile başvurmuş ve operasyon endikasyonu konmuş olgulardan 181 'i çalışmaya alındı. Çalışmaya alınma kriteri olarak operasyon sırasında lateksden yapılmış kateter kullanımı veya eldivenle mukozal temasın olması istendi. Tüm olgulara ayrıntılı anket formu doldurularak kimlik bilgileri, atopi öyküsü, daha önce operasyon geçirip geçirmediği ve bebeklikte emzik, biberon kullanıp kullanmadığı soruldu. Bunu takiben tüm olgulara allerjik prick deri testi, eldiven provokasyon testi uygulandı, total IgE ve lateks spesifik IgE için kan alındı. Deri testinde en sık karşılaşılan allerj enler (commen allergen) kullanıldı. Çalışmaya alının olgulardan 2'sinde allerjik prick deri testi pozitifti. Eldiven provokasyon testi tüm olgularda negatif bulundu. Total IgE 35 olguda yaş grubuna54 göre yüksekti. Lateks spesifik IgE ise 12 olguda sınıf II ve üzerinde bulundu. Ancak operasyon sırasında hiç bir olguda allerjik reaksiyon gelişmedi. Sonuç olarak bu çalışmada; operasyon geçiren olgularda muhtemelen lateks ile mukozal temas sonucu duyarlılaşmanın ortaya çıktığı, daha önce allerjik hastalık öyküsü olanlarda olmayanlara göre duyarhlaşma oranının daha fazla olduğu saptandı. Bebeklik döneminde emzik ve biberon kullanımının latekse karşı duyarlılaşmada etkisinin fazla olmadığı, ancak emzik ve biberon ile temas sıklığı ve süresi hakkında olgulardan ayrıntılı bilgi elde edilemediği için bu konuda daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünüldü. Lateks spesifik IgE ile %6,6 oranında duyarhlaşma saptanmış olsa bile hiç bir olguda perioperatif' dönemde reaksiyon gelişmemesi nedeniyle operasyon öncesi dönemde lateks allerji testlerinin rutin olarak yapılmasına gerek olmadığı bulundu. Ancak duyarhlaşma oranının diğer gruplara göre yüksek bulunduğu daha önce operasyon geçiren olgular ve allerjik hastalık öyküsü olan olgulara, mukozal temasın yoğun olduğu operasyon döneminde anaflaksi gibi fatal sonuçlanabilecek bir tabloyu önleyebilmesi açısından preoperatif dönemde bu testlerin yapılmasının faydalı olacağı ileri sürülebilir.