Standart ayva çeşitlerinin döllenme biyolojisi üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışma 2004-2005 yılları arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat FakültesiBahçe Bitkileri Bölümünde, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsündeki ayvakoleksiyon bahçesinde yer alan Demir-1, Tekkeş, Gördes, Bardak, Ege 22, Ege 25, Ekmek(Yalova), Beyaz Ayva, Viranyadevi, Havan, Bencikli, Eşme 14, Altın (Yalova), LimonAyvası, Şekeregevrek çeşitleri üzerinde yapılmıştır.Çeşitlerin çiçeklenme zamanları gözlemlere göre belirlenmiş, çiçek tozu çimlendirmedenemeleri ile melezleme ve kendilemelerde kullanılmak üzere her çeşitten yeterli düzeydeçiçek tozu elde edilmiştir. Çeşitlerin çiçek tozlarının çimlendirme testleri %0, %5, %10 ve%15 sakkaroz içeren ortamlarda asılı damla yöntemine göre belirlenmiştir. Tozlamadan 24saat sonra alınan örneklerde çiçek tozu borusunun dişicik borusundaki gelişme hızı ve durumulakmoid boyama yöntemine göre incelenmiştir. Preperatlar, ezme yöntemine görehazırlanmıştır.Tozlamalardan sonra tüm kombinasyonlarda belirli aralıklarla meyve sayımı yapılarakmeyve tutma oranları belirlenmiş, hasat zamanı elde edilen meyvelerin ağırlıkları ölçülerekmeyve kalitesi araştırılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir.â ¢ Yapılan fenolojik gözlemler sonucunda üzerinde çalışılan ayva çeşitlerinin çiçeklenmezamanlarının birbirine yakın olduğu ve 16 Nisan-1 Mayıs tarihleri arasında meydanageldiği belirlenmiştir.â ¢ Çiçek tozu çimlendirme testleri sonucunda çeşitlerin çoğu %10 ve %15 sakkaroziçeren ortamlarda en yüksek çimlenmeyi göstermişlerdir. Farklı olarak Demir-1 veEkmek (Yalova) çeşidinde en yüksek çimlenme %5'lik sakkaroz ortamından, Ege 25çeşidinde ise %0'lık ortamdan elde edilmiştir. Ege 22 çeşidinde bütünkonsantrasyonlar birbirine yakın sonuçlar vermiştir.â ¢ Çiçek tozlarının çimlenme öncesinde bünyesine su çekerek üçgenimsi bir şekilaldıklarını buradan da çiçek tozlarının üç porlu oldukları anlaşılmaktadır. Çiçek tozuborularının ise düzgün doğrusal bir gelişme gösterdikleri gözlemlenmiştir.â ¢ Kendileme ve melezleme kombinasyonlarında çiçek tozu borularının dişicikborularındaki gelişmelerinde herhangi bir farklılık ve anormallik gözlemlenmemiş,bazı çeşitlerde tozlamadan 24 saat sonra çiçek tozu borularının yumurtalığa çokyaklaştığı görülmüştür.â ¢ Yapılan istatistiksel değerlendirmeler sonucunda melezleme ve kendilemeler arasındameyve tutma değerleri bakımından bir fark saptanmamıştır. Çeşitlere göre meyvetutma oranları % olarak en yüksek % 76.1 ile Havan çeşidinde kendileme'den, endüşük % 49.9 ile Ege 22 çeşidinde melezleme'den elde edilmiştir. Bu sonuçlar,incelenen ayva çeşitlerinin kendine verimli olduğunu göstermektedir.â ¢ Melezleme ve kendilemelerden elde edilen meyveler incelendiğinde önemli birfarklılığa rastlanmamış. Meyve ağırlığı olarak kendileme ve melezlemeler arasındaistatiksel önemli bir fark olmadığı görülmüştür. Tüm kombinasyonlar içerisinde en irimeyve, Gördes (464.9g) çeşidinde kendileme çalışmasından elde edilmiş en küçükmeyve ise Ege 25'in melezleme kombinasyonundan (199.4g) elde edilmiştir.â ¢ Yapılan bütün bu incelemeler göstermiştir ki çalışılan bu 15 ayva çeşidi kendineverimlidir, bu çeşitlerle tek çeşit kullanılarak kapama bahçe kurulabilir.

This study was conducted in the Departmant of Horticulture, Faculty of Agriculture,Uludağ University, on the standart Quince cultivars established in the orchard at YalovaCentral Horticultural Research Institute.Flowering period of the cultivars was determined. Pollens of the cultivars werecollected for using in germination tests, and in crossing and selfing studies. Germination testswere performed in vitro containing 0%, 5%, 10% and 15% sucrose solutions by the hangingdrop method. The rate of pollen tube growth in the style of selfed and crossed flowers wasdetermined on the samples, that taken 24 hours after pollination by Lacmoid staining method.The squash technique was used for observation the pollen tube growth.Following results were obtained from the study.â ¢ Flowering period of the quince cultivars were close to each other and occurredbetween April 16 to May 1.â ¢ Pollen germination rates were highest, in 10% and 15% sucrose and from thesolution without sucrose concentrations. Although the highest rates were obtainedfrom 5% sucrose solution on Demir-1 and Ekmek (Yalova), cultivars. All of theconcentrations gave similar results in Ege 22 cultivar.â ¢ Pollens drew water before germination in the solutions and took a triangular shape.They have three pores. Pollen tubes grew straightly in the media.â ¢ Pollen tube growth was not different and was normal in the crossed and selfed styles.Any sign of the incompatibility was not observed. Same of the pollen tubes reachedto near by the ovules.â ¢ Fruit set rates of crossed and selfed flowers were not significanty different from eachother according to the analysis of variance. The highest fruit set ratio was obtainedfrom the selfing of Havan cultivar (76.1%), and the lowest fruit set was obtainedfrom the crossing of Ege 22 cultivar (%49.9). These results showed that the quincecultivars studied were self-fruitful.â ¢ The fruits obtained from the crossings and selfings were not significantly differentfrom each other with respect to the general appearance and fruit weight. The largestfruit was obtained from the selfing of Gördes cultivar (464,9g), and the smallest onewas obtained from the crossing of Ege 25 (199,4g).â ¢ All of these results showed that 15 quince cultivars were self-fruitful, and a quinceorchard can be established with a single cultivar.