Uludağ endemiği verbascum L. türlerinin çimlenme fizyolojisi üzerinde araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada, Uludağ'da yayılış gösteren endemik üç Verbascum L. türünün tohum çimlenme fizyolojisi araştırılmıştır. V. bombyciferum Boiss., V. prusiamım Boiss. ve V. olympicum Boiss. türlerinin tohumlarının stratifikasyon ve stratifikasyonla beraber GA3 uygulamasının çimlenme oranma etkisi belirlenmiştir. Bu türler dağın farklı rakımlarında yayılış göstermektedirler. V. olympicum türünün habitatı daha yüksek rakımlarda yer alırken, diğer iki türünki daha alt rakımlardadır. Stratifikasyon ve stratifikasyon peryodu tüm türlerde çimlenme yüzdesini etkilemiştir. V. olympicum türünde, stratifikasyonun (15 günde) uyarıcı bir etkisi olduğu, fakat bu etkinin uygulama periyodunun uzamasıyla (30 ve 60 günlük) tersine döndüğü görülmüştür. Diğer iki türde stratifikasyonun çimlenmeyi teşvik etmediği saptanmıştır. Hatta stratifikasyon uygulamalarının, V. prusiamım türünde çimlenme oranım düşürdüğü belirlenmiştir. V. olympicum türünün yüksek çimlenme başarısı için kısa süreli (15 günlük) stratifikasyona ihtiyaç duyduğu, V. bombyciferum ve V. prusiamım türlerinde böyle bir ihtiyacın olamadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca uzun süreli stratifikasyon uygulamasının sekonder dormansiye neden olabileceği; fakat bu etlrinin stratifikasyonla beraber GA3 uygulamasıyla ortadan kaldırılabileceği saptanmıştır. Her üç türün kontrol grubunda (muamelesiz) da yüksek çimlenme oranı görülmüştür (V. olympicum türünde %81±13, V. bombyciferum türünde %96±1 ve V. prusiamım türünde %93+2). Bu yüksek çimlenme oranlarına göre, adı geçen türlerin bulundukları habitata adaptasyon kapasitelerinin yüksek olduğu söylenebilir.

In this study, the seed germination physiology of three endemic species of Verbascum L.5 diversified in Uludağ (Great Mountain or Mount Olympus), was investigated. The effects of stratification (15, 30 and 60 days) and stratification combined with GA3 treatments (50, 100 and 150 ppm) on germination were determined in seeds of V. olympicum Boiss., V. bombyciferum Boiss., V. prusianum Boiss. These species have been distributed on different altitudes of the mountain. While the habitat of V. olympicum found on upper altitudes, the other two species are distributed on lower. Stratification and stratification periods affected germination percentages in all the species. The stimulation effect of stratification (at 1 5 days) was found in V. olympicum, but this impact was occurred negatively at the long period treatments (at 30 and 60 days). Regarding the other two species, stratification did not stimulate seed germination. Even, stratification treatments decreased the germination rates in V. prusianum. It was concluded that the seeds of V. olympicum required shorter period of stratification (15 days), V. bombyciferum and V. prusianum can not need stratification for high germination achievement. In addition, we were found that the long period of stratification caused secondary dormancy, but this effect can disappeared by stratification combined with GA3 treatment. The high germination percentage was found in control (untreated) for three species (%81+13 in V. olympicum, %96+l in V. bombyciferum, %93+2 in V. prusiamim). According to this high germination percentages, it can be said these species have high adaptation capacity to their habitats.