Pamuklu mamullerde kullanılan çapraz bağlayıcı maddeler ile renk arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Çapraz bağlayıcı kimyasal maddeler, tekstilde olduğu kadar, plastikler, adhesiv sistemler ve polimerik sistemlerin modifikasyonu gibi tekstil dışı alanlarda da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, tekstilde pamuklu mamullerin kalıcı düzgünlük özelliklerini geliştiren çapraz balayıcı kimyasal maddeler üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada pamuklu kumaşlarda kullanılan çapraz balayıcı kimyasalların renk, buruşmazlık açısı (WRA) çapraz bağlanma derecesi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada 3/1 dimi dokuma örgüsünde %100 pamuklu kuma ve reaktif boyarmaddeler kullanılmıştır. Numune kumaşların kalıcı düzgünlük apresi için çapraz bağlayıcı olarak formaldehit içermeyen 1,2,3,4-Bütantetrakarboksilik asit (BTCA), katalizatör olarak da sodyumhipofosfit monohidrat (SHP) kullanılmıştır. Tezin deneysel çalışmalarında numune kumalar boyarmadde üreticisi tarafından önerilen bir reaktif boyama reçetesine göre boyanmıştır. Daha sonra kumalar dört farklı BTCA konsantrasyonlarında ve dört farklı kürleme sıcaklıklarında apre işlemine tabi tutulmuşlardır. Kumaşta kalıcı düzgünlük apresinin meydana getirdiği renk farklılığının sayısal olarak ifade edilebilmesi için, apre işleminden önce ve sonra olmak üzere renk değerleri ölçülmüştür. Ayrıca apre sonrasında numune kumaşların buruşmazlık açıları ölçülmüştür. Apre işlemine tabi tutulan numunelerin saponifikasyon işleminden sonra metilen mavisi boyama metoduna göre çapraz bağlanma dereceleri ifade edilmiştir. Elde edilen sonuçlara istinaden; BTCA çapraz bağlayıcısının farklı konsantrasyon ve sıcaklıklarda pamuklu kumaşlarda renk üzerindeki etkisi, apre sonrası verdiği buruşmazlık etkisi ve çapraz bağlanma miktarları incelenmiştir.

Crosslinking agents are widely used in non-textile applications like plastics, adhesive systems and modification of other polimeric systems, as well as textile applications. In this research, crosslinking agents that impart durable press properties of cellulosic materials are studied. In this study, the effects of durable press finishing process on fabric color, wrinkle recovery angle (WRA) and crosslinking degree of cotton fabrics are investigated. In the study, 3/1 twill weave 100% cotton fabric and reactive dyes are used. For the durable press finish of fabric samples, 1,2,3,4-Butanetetracarboxylic acid (BTCA) is used as a non-formaldehyde crosslinking agent and sodiumhypophosphite monohydrate (SHP) is used as catalyst. In the experimental part, fabric samples were dyed according to a reactive dyeing receipe recommended by the dyestuff producer. After dyeing, BTCA was applied to the samples at four different concentrations and at four different curing temperatures. Colour values measured before and after the durable press finishing processes to obtain the colour differences of fabric samples which are produced by finishing processes. Wrinkle recovery angles of fabric samples are measured after the finishing treatments. To determine the crosslinking degree, the methylene blue method is used after the saponification of crosslinked samples. The effects of BTCA as a non-formaldehyde crosslinking agent on fabric colour, on wrinkle recovery and on crosslinking degree at different concentrations and different curing temperatures are investigated.