Bursa ilinde klinik ve ilköğretim öğrencilerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna sahip çocukların değerlendirilmesinde anne-baba ve öğretmenlere ait psikolojik özelliklerin etkisinin araştırılması

Abstract

AMAÇ: 1-5. sınıflarda okuyan ilkokul öğrencilerinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'nda (DEHB) kullanılan testleri etkileyen ana-baba ve öğretmene ait psikososyal faktörlerin incelenmesi. METOT: Bursa ilinde bulunan 8 okulda okuyan toplam 2923 öğrenci ve polikliniğimize başvuran 32 DEHB hastasının öğretmenlerine Ankara Conners Ölçeği ve DSM IV semptom listesi, ailelerine DSM IV semptom listesi verilmiştir. Ölçekler değerlendirilerek eşik değeri geçen öğrencilerin ailelerine sosyal anket A ve B formu ve PARI (Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği) verilmiştir. Eşik değeri geçmeyen öğrencilerden kontrol grubu oluşturulmuş ve ailelerine sosyal anket A ve C formu ile PARI verilmiştir. Öğretmenlere de PARI, Maslach Tükenmişlik Envateri ve sosyal anket formları bir zarf içinde elden verilmiş ve alınmıştır. Poliklinik grubu çocuklar için de aynı yol izlenmiştir. Sonuç: DEHB oranları ebeveynlerde %14.67, öğretmenlerde %22.1, iki bildirim kaynağı da göz önünde bulundurulduğunda %4 çıkmıştır. Öğretmen ve ana-baba bildirimleri büyük ölçüde uyumsuz bulunmuştur.Çocuğun başarı düzeyi, tıbbi sorunun varlığı, doğum sırası, günlük uyku süresi, okul değişiminin varlığı, sayısı, oyun alanının varlığı, formu dolduranın cinsiyeti, çocukla farklı cinsiyetten olması, çocuğa yakınlık derecesi, ana-babanın eğitim düzeyi, ailenin gelir seviyesi, ailenin tutum özellikleri, yerleşim yeri, ceza ve ödül verme alışkanlıklarının ana-babanın doldurduğu formlarda DEHB bildirimini etkilediği bulunmuştur. Evdeki oda sayısının etkisi ise gözlenmemiştir. Öğretmenlere bakıldığında yaş, tükenmişlik düzeyleri, cinsiyet, medeni durum, çocuk sahibi olma, çocuklarının bakıma ihtiyacı olması, bakımı üstlenen kişi, mesleki tecrübe, öğrenciyi tanıma, mezun olunan fakülte türü ve mesleki formasyonun bildirim oranlarını etkilemediği görülmüştür. Hastalık ile ilgili bilgilerin edinildiği kaynak ve 'Aşırı koruyucu-müdahaleci' tutum özellikleri öğretmenlerin daha fazla DEHB bildirmesiyle ilişkili bulunmuştur.

Objective: To evaluate psychosocial factors of parents and teachers that effect the scores of questionnaires used for Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder (ADHD) in primary school children grades 1 to 5 Method: 2923 students from 8 schools and 32 ADHD patients from our outpatient unit filled DSM-IV symptom Checklist for ADHD. Their teachers filled Ankara Conners Scale also. Parents of the children who met the criteria for ADHD filled Form A and B of the Social Inquiry and PARI ( Parent Attitude Resach Instrument). Their teachers filled PARI, Maslach Burn-out Inquiry and Social Inquiry forms. Same procces is followed for the patients from our policlinic and for the control group. Results: Parent evaluated %14.67 of the children to have ADHD, whereas according to the teacher the rate was %22.1 in only %4 of the children, parents and teachers agreed that the child has ADHD. Parents' assesment of ADHD in their children correlated with child's level of succes, having other medical problems, number of sisters and brothers, duration of sleep per day, sex of the person who filled the questionnaires, being at different sex with the child, degree of relation with the child, level of education of the parent.income of the family, place of accomodation, prize giving and punishment styles of parents effect parent's assesments. Number of rooms in the house didn't effect the scores. Age of teacher, his/her burn-out level, sex, marital status, having children, need of core for his/her children, existance of on other care giver, occupation al experience, reation with the student, type of institution the lecher graduated from and occupational fromation don't effect teacher's assesment. Source of information about ADHD and over protective-antervening behavior patterns of teachers incrase ADHD percentage. Conclusion: While diagnosing ADHD psychiatrist should be awarage of importance of psychosocial factors that effect parents and teachers during their assesment.