Saddam Hüseyin dönemi Irak dış politikasının zorlayıcı diplomasi çerçevesinde analizi (1990-2003)

Abstract

Çalışmada, Körfez Savaşı (1990-1991) ve Irak’ın işgali (2003) süreçleri güvenlikleştirme teorisi ve zorlayıcı diplomasi kavramı çerçevesinde analiz edilmiştir. Körfez Savaşı (1990-1991) sürecinde Irak’ın Kuveyt’i işgal ederek uluslararası hukuku ihlal etmesi durumu, Bağdat yönetiminin bölgesel ve uluslararası güvenlik için acil tehdit olarak kodlanmasına yol açmıştır. Petrolün güvenliği güvenlikleştirme sürecinin inşa edilmesinde kolaylaştırıcı bir faktör olarak analize dâhil edilmiştir. Irak’ın işgali (2003) sürecinde ise Irak’ın otoriter bir rejim olduğu, kitle imha silahlarına sahip olduğu ve terör ile ilişkili olduğu iddiaları üzerinden Irak’ın acil tehdit olarak kodlandığı ve sürecin güvenlikleştirildiği tartışılmıştır. Her iki vakada da tehdit ve sınırlı güç kullanımı ile uygulanan zorlayıcı diplomasi ise bir tırmandırma stratejisi işlevi görmüştür. Bu bağlamda uluslararası gündemde etki yaratan gelişmelerin yaşandığı bir alan olan Basra Körfezi’ndeki krizlerin algı ve söylemlerle pekiştirilerek uluslararası güvenliğe yönelik bir tehdit olarak sunulduğu görülmüştür. Burada aktörlerin davranışlarını yönlendirmek, değiştirmeye ikna etmek için zorlayıcı diplomasiye başvurularak söz konusu gelişmelerin tersine çevrilmesi ya da durdurulması amaçlanmıştır.

In this study, the processes of the Gulf War (1990-1991) and the invasion of Iraq (2003) were analyzed within the framework of the securitization theory and the concept of coercive diplomacy. During the Gulf War (1990-1991), Iraq's violation of international law by invading Kuwait caused the Baghdad administration to be coded as an existential threat to regional and international security. The security of oil is included in the analysis as a facilitator in constructing the securitization process. It was analyzed that Iraq was coded as an existential threat and securitized over the allegations that it was an authoritarian regime, possessed weapons of mass destruction, and was associated with terrorism during the Gulf crisis in 2003. In both cases, coercive diplomacy with threats and limited use of force served as an escalation strategy. In this context, it has been seen that the crises in the Persian Gulf, an area where developments that have an impact on the international agenda are experienced, are reinforced with perceptions and discourses and presented as a threat to international security. Here, it was aimed to reverse or stop the said developments by applying coercive diplomacy in order to direct the behavior of the actors and persuade them to change.