Gestasyonel diabetes mellituslu gebelerde subkütan insülin tedavisinin fetal makrosomi üzerine etkisi

Abstract

01.07.1994 ile 01.06.1997 tarihleri arasında hastanemiz Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Polikliniğine başvuran ve GDM tanısı konulan 70 gebeden; 30. gebelik haftasından büyük olan gebeler, Beraberinde kronik hipertansiyon, gebelik toksikozu ve inutero gelişme geriliği olan gebeler, 37. gebelik haftasından önce doğum yapan gebeler, Gros fetal anomalisi olan gebeler, Çoğul gebeliklerin dışında toplam 57 gebe çalışmamıza dahil edildi. Kontrol grubumuzu oluşturan 40 gebede sadece ideal kiloya göre ayarlanan diabetik diet ile kan şeker regülasyonu sağlanırken (Açlık kan şekeri < 105 mg/dl, tokluk 2. saat kan şekeri < 120 mg/dl), çalışma grubumuzu oluşturan 17 gebede ancak insülin tedavisi (ort. = 37.5 ± 9.1 Ü) eklenerek kan şeker regülasyonu bir hafta içinde sağlandı. Her iki grup arasında demografik özelliklerden, gebelik yaşı, maternal yaş, gebelik sayısı, doğum sayısı, gebelik öncesi ağırlık ve gebelikte kilo alınımı için anlamlı fark saptamazken (P > 0.05), çalışma grubunda makrosomik bebek doğurma öyküsünü (doğum ağırlığı 4000 gr'ın üzeri) sınırda anlamlı derecede yüksek bulduk (P = 0.03). Çalışma ile kontrol grubu arasında günlük kalori miktarı ve tedavi süresi için anlamlı fark bulmadık (P > 0.05). Her iki grup arasında açlık kan şekeri, tokluk 2. saat kan şekeri ve HbA1C değeri için anlamlı fark saptamadık (P > 0.05). Kontrol grubumuzda LGA'Iı bebeklerin oranını % 27.5, doğum ağırlığı 4000 gr'ın üzerinde olan bebeklerin oranını % 12.5 bulduk. Çalışma grubumuzda ise LGA'Iı bebeklerin oranını % 76.4, doğum ağırlığı 4000 gr'ın üzerinde olan bebeklerin oranını % 50.2 saptadık. İki grup arasında LGA'Iı bebeklerin oranı ve doğum ağırlığı 4000 gr'ın üzerinde olan bebeklerin oranı için anlamlı fark saptadık(P = 0.0006 ve P = 0.001). Primer sezaryen oranını kontrol grubunda % 20.0, çalışma grubunda % 40.7 olarak bulduk (P = 0.03). Bu anlamlı farkın nedenini çalışma grubundaki yüksek fetal makrosomi oranına bağlıyoruz. İnsülin tedavi süresi ve günlük insülin dozunun fetal ağırlık üzerine etkisini analiz ettiğimizde; insülin tedavi süresinin bebek doğum ağırlığına etkisini saptamazken, günlük insülin dozu arttıkça bebek doğum ağırlığında lineer bir artış saptadık (P = 0.0005). Korelasyon katsayısı(r) = 0.749 olup, aralarındaki ilişkiyi, Doğum ağırlığı (kg) = [57.11 x insülin dozu (Ü) + 1731.5] olarak bulduk. Neonatal komplikasyonlara baktığımızda neonatal hipoglisemi ve hipokalsemi, çalışma grubunda daha yüksek oranda olmasına rağmen istatistiksel fark saptamadık (P > 0.05). Diğer komplikasyonlardan neonatal mortalite, hiperbilirübinemi, polisitemi, asfiksi ve RDS için yeterli olgu olmadığından istatistiksel olarak karşılaştıramadık. Sonuç olarak; diabetik gebelerde insülin tedavisi ile optimal kan şeker regülasyonu sağlanırken, fetal makrosomi önlenememekte, hatta artmaktadır. Büyük olasılıkla insülin tedavisi ile anti-insülin antikor üretimi uyarılmaktadır. Bu antikorlar aracılığı ile maternal endojen ve eksojen insülin plasentadan fetal dolaşıma geçerek fetal makrosomiye neden olabilmektedir. Bu konuda prospektif çalışmalara gereksinim duyulmakla birlikte, diabetik gebelerde insülin tedavisinin fetal hiperinsülinizm ve bunun fetal komplikasyonları için bir risk faktörü olabileceğini düşünüyoruz.