Fârâbî'de nübüvvet nazariyesi

Abstract

"Farabi'nin Nübüvvet Nazariyesi" adlı yüksek lisans tezimiz iki bolümden oluşmaktadır. ‘Vahiy ve Nübüvvet’ başlığını taşıyan birinci bolümde, önce, vahiy ve nübüvvet olgusunun etkin unsuru ve Farabi felsefesinde bilgi ve vahiy meleği olan Faal Akl' ın fonksiyonunu ortaya koymaya çalıştık. Bu arada, nübüvvetin metafizik boyutunu oluşturan Faal Akl' in oluş ve yokoluştaki işlevine de, kısa da olsa, değindik. 'Faal Akıl'la Birleşme ve Vahiy' başlığı altında vahyin oluşumu ve mahiyeti üzerinde durmaya çalıştık. Nübüvvetin izahına geçmeden önce, nübüvvette etkin güç olan mütehayyilenin rüyalarda oynamış olduğu rolü belirlemeye çalıştık. 'Mütehayyile Gücü ve Nübüvvet' başlığı altında ise, vahiy ve nübüvvet hadisesinde peygamberin durumunu, sahip olduğu potansiyeli ve ulaşabileceği başarıları, daha çok, psikolojik yönden ele aldık. Çalışmamızın ikinci bölümünün temel konusunu, peygamber-filozof tartışmaları oluşturdu. Bu konuda getirilen tenkitlerden numune olarak aldığımız bir kaç örnek etrafında konuyu işlemeye çalıştık. Bu bolümün diğer önemli konusu ise, vahiy ve nübüvvetin siyasi açıdan incelenmesini amaçladığımız 'İlk Başkan'la ilgilidir. Bu başlık altında İlk Başkan' ın kimliğini tesbite çalışırken, vahyin toplumsal düzlemde arz etmiş olduğu fonksiyonu da ortaya koymak istedik. Çalışmamızın sonunda, Farabi'ye, nübüvveti kesbi saydığı noktasında yöneltilen tenkitleri, bir kaç örneği göz önünde bulundurarak ele almaya çalıştık. Çalışmamızda öncelikle, Farabi’nin kendi eserleri, özellikle, "Kitab Ara' Ehl el-Medine el-Fadıla", "es-Siyase el'- Medeniyye", "Tahsil es-Saade", "Kitab el-Mille" ve 'Fusus el- Hikem" adlı eserlerini göz önünde bulundurduk. Farabi'ye aidiyyeti tartışmalı olan Fusus el-Hikem' i, Farabi' nin eseri olarak değerlendirdik. Bu eserin metni için, zaman zaman Haydarabat neşrinden, zaman zaman da el-Halebi'nin Fusus'a yapmış olduğu şerhten, “Nusus el-Kelim”den yararlandık.