Finansal başarısızlıkların Altman Z Skor ve gri ilişkisel analiz yöntemi ile tespit edilmesi: Metal ana sanayiinde bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada metal ana sanayiinde faaliyet gösteren yüksek sermayeli işletmelerin finansal performanslarının değerlendirilmesi için kamuya yıllık rapor olarak sundukları finansal veriler incelenmiş ve çeşitli yöntemlerle analiz edilmiştir. Bu analizlerin uygulanmasından önce finansal başarısızlık kavramının ne olduğu, finansal başarısızlığın türleri, finansal başarısızlığın nedenleri ve finansal başarısızlığı önlemek için alınabilecek önlemler ile ilgili konular ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde karar verme kavramı, karar verme sürecinin öğeleri, karar verme ortamları, belirsizlik ortamında yaygın kullanılan çok kriterli karar verme yöntemleri, beklenen risklerin belirlenmesinde yaygın kullanılan yöntem olan karar ağaçları yöntemi yatırım getirisi örnekleriyle açıklanmıştır. Daha sonra tek kriterli ve çok kriterli karar verme kavramlarına değinilerek güncel kullanılan çok kriterli karar verme yöntemlerinden bazıları ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise BİST (Borsa İstanbul)’da işlem gören metal ana sanayiinde faaliyet gösteren yüksek sermayeli işletmelerin finansal performanslarına ilişkin veriler incelenmiştir. BİST’de işlem gören metal ana sanayiinde faaliyet gösteren yüksek sermayeli işletmelerin 2014- 2018 yıllarına ilişkin finansal verileri kullanılarak finansal performanslarına dair bilanço, gelir tablosu ve nait akımları tabloları hakkında kamuya sunulan raporlardaki verilerden yola çıkarak finansal performansları üzerindeki etkisi Altman Z Skor yöntemi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda BİST’de işlem gören metal ana sanayiinde faaliyet gösteren yüksek sermayeli işletmelerin finansal performanslarının durumu Z Skor aralıklarına göre “güvenli”, “tehlikeli” ve “gri/belirsiz” alanda olarak bulunmuştur. Bir sonraki analiz için finansal performansları bulunan BİST’de işlem gören metal ana sanayiinde faaliyet gösteren yüksek sermayeli işletmelerin finansal performanslarının en yüksekten en düşüğe doğru sıralanması için gri ilişkisel analiz yönteminden yararlanılmıştır.

In this study, financial data presented to public as annual report for the evaluation of financial performance of enterprises operating in metal main industry is analyzed and analyzed by various methods. Prior to the application of these analyzes, the concept of financial failure, the types of financial failure, the causes of financial failure and the measures that can be taken to prevent financial failure are discussed in detail. In the second part of the study, the concept of decision making, elements of the decision making process, decision making environments, multi-criteria decision making methods used in uncertainty environment, decision trees method which is widely used in determining the expected risks are explained with examples of return on investment. Then, the concepts of single criteria and multi criteria decision making are discussed and some of the current multi criteria decision making methods are discussed in detail. In the last part of the study, the data related to the financial performances of the companies operating in the metal industry are listed. Altman Z Score method was used to analyze the effects of the companies operating in the metal industry in BIST using their financial data for the years 2014-2018 based on the data presented in the public reports on their financial performance, balance sheet, income statement and cash flow statements. As a result of the analysis, the financial performance status of the enterprises operating in the metal industry in BIST was found to be in the “safe”, “dangerous” and “gray / uncertain” area according to the Z Score ranges. For the next analysis, the gray relational analysis method was used to rank the financial performances of the companies operating in the metal major industry traded in BIST, which has financial performances, from highest to lowest.