Davranışsal finans ve anomaliler: BIST üzerine bir analiz

Abstract

Davranışsal iktisat teorisi günümüzde rasyonel ve mekanik birey anlayışı yerine sınırlı rasyonel bireyi ifade eden gerçekçi birey yaklaşımını ortaya çıkarmıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda da bireylerin geleneksel iktisat modelindeki insan tanımına uymadığı saptanmıştır. Öte yandan davranışsal iktisat alanında yapılan çalışmalar ise insana özgü faktörlerin karar verme sürecinde etkili olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın amacı; Bist-100 getiri fiyat dolar endeksindeki değişimlerin sebebini davranışsal finans açısından açıklamak ve yatırımcıların karar verirken nasıl davrandıklarını tespit etmektir. Çalışma da bu konu üzerine, 2008 – 2021 yılları arasında Bist-100 fiyat dolar endeksi bağımlı değişken, CDS, RİSE, VIX ve reel TL faiz oranı bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Analizlerde sırasıyla birim kök testleri, ARDL sınır testi ve Toda Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Sonuç olarak, finansal kararların bireyler için karmaşıklık ve belirsizlik içerdiği gözlemlenmiştir.

Behavioral economic theory has revealed the realistic individual approach, which expresses the limited rational individual instead of the rational and mechanical individual understanding. As a result of studies conducted in recent years, it has been determined that individuals do not comply with the definition of human in the traditional economic model. On the other hand, studies in the field of behavioral economics have shown that human-specific factors are effective in the decision-making process. The aim of this study; It is to explain the reason for your changes in the Bist-100 return price dollar index in terms of behavioral finance and to determine how investors behave while making their decisions. In this study, Bist-100 price-dollar index was used as dependent variable, CDS, RİSE, VIX and real TL interest rate were used as independent variables between 2008 and 2021. In the analysis, unit root tests, ARDL bounds test and Toda Yamamoto causality test were applied, respectively. As a result, it has been observed that financial decisions include complexity and uncertainty for individuals.