Türkiye’de kurulu olan hidroelektrik santrali projelerinin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynakları içinde en büyük paya sahip olan hidroelektrik enerji potansiyelinin çevresel açıdan gerçekleşme durumu analiz edilmiş, yağışlarda yaşanan rejim bozukluğunun kurulu güç ve enerji üretimine etkisi incelenmiştir. 2020 yılı itibari ile işletmede olan hidroelektrik enerji santrali (HES) sayısı 714 ve yenilenebilir enerji kaynakları içerisindeki hidroelektrik enerji payı ise %60,24’tür. HES sayısındaki artışa bağlı olarak toplam kurulu gücünde de artış meydana gelmiştir. 1924-2020 yılları arasında HES’lerin toplam enerji üretimindeki payının korunmasına rağmen enerji üretiminde düzensizlikler meydana gelmiştir. İklim değişikliği ve artan sıcaklıkların etkisi ile yağışların düzensizleşmesinin HES yoluyla enerji üretimi üzerinde olumsuz etki oluşturduğu görülmektedir. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’na kayıtlı HES’lerin 2014 ve 2019 yılları arasındaki enerji üretim miktarına bakıldığında, lisansa derç edilen yıllık üretimlerinin altında kaldığı tespit edilmiştir. İklim değişikliği nedeniyle Türkiye’nin su krizi yaşayacak ülkeler arasında rapor edildiği, yağış rejimindeki düzensizliklerin artacağı göz önünde bulundurulduğunda kurulu HES’lerin enerji üretimlerinde beklenen verimlerin elde edilemeyeceği, bu nedenle Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarında HES’lerin payını artırmak yerine güneş ve rüzgâr gibi diğer kaynaklara yatırım yapılmasının yerinde olacağı sonucuna varılmıştır.

In this study, the environmental realization of the hydroelectric energy potential in Turkey was analyzed, and the effects of climate change and the regime disruption experienced in precipitation on the installed power and energy production were examined. As of 2020, the number of hydroelectric power plants (HEPPs) in operation is 714 and the share of hydroelectric energy in renewable energy sources is 60.24%. Depending on the increase in the number of Hydroelectric Power Plants, there has been an increase in the total installed power. Between 1924 and 2020, although the share of Hydroelectric Power Plants in total energy production was preserved, irregularities occurred in energy production. Irregular rainfall due to climate change and increasing temperatures has had a negative impact on Hydroelectric Power Plants. When the energy production amount of the Hydroelectric Power Plants registered to the Renewable Energy Resources Support Mechanism between 2014 and 2019 is examined, it has been determined that the annual production included in the license is below. As a result of the inability to produce the desired energy, it was concluded that Hydroelectric Power Plants were built above the environmental carrying capacity and the desired efficiency in energy production could not be achieved against the possibility of drought due to climate change.