Süleymān-nāme (39. cilt) (giriş-metin-dil incelemesi-dizin-tıpkıbasım)

Abstract

Türkçenin tarihî seyri içerisinde önemli bir yeri olan, Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş özellikleri gösteren XV. yüzyılın ikinci yarısı ile XVI. yüzyılın ilk yarısını sağlıklı bir şekilde değerlendirebilmek için çalışmaya değer bulduğumuz eser Firdevsî-i Rûmî’nin Süleymân-nâme’sinin 39. cildidir. Eser, Manisa İl Halk Kütüphanesi, Akhisar Zeynelzade Koleksiyonu, 45 Ak Ze 226 olarak kayıtlı olup içerisinde toplam altı cilt (37 - 42) vardır. Bunun yanı sıra eserin Topkapı Sarayı Müzesi, Hazine Kitaplığı 1529 numarada kayıtlı 37 - 42. ciltleri içeren bir nüshası daha mevcuttur. Metnin çeviriyazısını yaparken eski harfli metinler üzerine yapılan çalışmalardan ve sözlüklerden faydalanılmıştır. Arap harfli orijinal metinden Latin harflerine aktarılan metnin dizini Cibakaya programı yardımıyla oluşturulmuş, kelime ve kelime gruplarının öncelikli olarak bağlamdaki anlamları verilmiştir. Dizin oluşturulduktan sonra metin üzerinde dil incelemesi yapılmış; metnin imla, fonetik ve morfolojik özellikleri tablolar hâlinde gösterilmiştir. Giriş bölümünde Firdevsî’nin hayatı ve eserleri, özellikle Süleymân-nâme’nin diğer ciltleri ve 39. cilt üzerinde ayrıntılı bilgi verilip metinde anlatılan olayların geniş bir özeti yapılmıştır. Daha sonra çalışmanın tıpkıbasım bölümü hazırlanmıştır. Yapılan çalışma ile eserin dil hususiyetleri ve söz varlığı bakımından Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş özellikleri gösterdiği tespit edilmiştir

The work, which has an important place in the historical course of Turkish, shows the characteristics of transition from Old Anatolian Turkish to Ottoman Turkish, and which we find worthy of study in order to evaluate the second half of the fifteenth century and the first half of the sixteenth century, is the 9th volume of Firdevsî-i Rûmî's Süleymân-nâme. The work is registered as Manisa Provincial Public Library, Akhisar Zeynelzade Collection, 45 Ak Ze 226 and has a total of six volumes (37-42). In addition, there is another copy of the work, which includes volumes 37-42, registered in the Topkapı Palace Museum, Treasury Library number 1529. While translating the text, studies on old-letter texts and dictionaries were used. The index of the text transferred from the original Arabic script to the Latin letters was created with the help of the Cibakaya program, and the meanings of the words and word groups in the context were given first. After the index was created, language analysis was made on the text; spelling, phonetic and morphological features of the text are shown in tables. In the introduction, detailed information is given on the life and works of Firdevsî, especially the other volumes of Süleymân-nâme and the 39th volume, and a broad summary of the events described in the text was given. Later, the facsimile part of the study was prepared. With the study, it has been determined that the work has transition features from Old Anatolian Turkish to Ottoman Turkish in terms of language characteristics and vocabulary.