Hocaköy barajını besleyen Aliağa ve Bedre derelerinin su kalite parametrelerinin istatistiksel olarak incelenmesi

Abstract

2015 yılında inşaatına başlanmış Hocaköy Barajı içme suyu temini amacıyla kurulmuştur. Barajı besleyen ana kollardan olan Aliağa ve Bedre Deresi önemli su kaynaklarındandır. Derelerin su kaliteleri BUSKİ Genel Müdürlüğü ve DSİ tarafından izlenmektedir. Tez çalışmasında, su kalitesini değerlendirmek amacıyla 2019-2020 ve 2021 yıllarına ait su kaynaklarının kalitesinin incelendiği tek bir noktadan, su kalitesi verilerine istatistiksel analiz programları uygulanmıştır ve su kalite sınıfları belirlenmiştir. Çalışmada, su kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla Temel Bileşen Analizi ve Faktör Analizi kullanılmıştır. Verilerin analizlere uygunluğunun incelendiği tez çalışmasında Bedre Deresine 9, Aliağa Deresine 12 parametre üzerinden istatistiksel analizler uygulanmıştır. Temel Bileşen Analizinde, derelerin su kalitesini en iyi ifade eden parametrelerin başında, birinci grupta CI-, NO3-, Se, İletkenlik, SO4-2, Cr ve Pb parametreleri gelmektedir. Parametreler su kaynağının kalitesini %35,974 ve %39,554 oranında temsil etmiştir. Faktör Analizinde ise, öz değerleri 1’den büyük olan faktörler belirlenmiştir. Bedre Deresi için ilk 3 faktör, Aliağa Deresi için ilk 4 faktör uygun olarak görülmüştür. İlk 3 faktörün toplam varyansı %77,861, ilk 4 faktörün toplam varyansı %87,633 bulunmuştur. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ve İçme Suyu Temin Edilen Suların Kalitesi ve Arıtılması Hakkında Yönetmeliği baz alınarak numunelerin yıllık ortalama analiz değerleri esas alınmıştır. Parametreler değerlendirmeye alındığında; Bedre Deresi Bakır ve Siyanür açısından IV. sınıf, Cıva, Fekal Koliform ve Demir açısından III. sınıf kalitededir. Aliağa Deresi Fekal Koliform ve Demir açısından IV. sınıf kalitede bulunmuştur. Bedre Deresinde Bulanıklık, Bakır, Mangan, Fekal ve Toplam Koliform A2 kategorisinde, Siyanür ve Demir A3 kategorisinde; Aliağa Deresinde Bulanıklık, Mangan, Fekal ve Toplam Koliform ve Demir açısından A3 kategorisindedir

The Hocaköy Dam, the construction of which began in 2015, was established for the purpose of supplying drinking water. Jul. Aliağa and Bedre Creek, which are the main tributaries feeding the dam, are one of the important water sources. The water quality of the streams is monitored by the BUSKI General Directorate and the DSI. In order to evaluate the water quality, statistical analysis programs were applied to the water quality data from a single point where the water supply quality for 2019-2020 and 2021 was examined in order to evaluate the water quality and water quality classes were determined. In the study, Basic Component Analysis and Factor Analysis were used to evaluate the water quality. In the thesis study where the suitability of the data for the analyses was examined, statistical analyses were applied on 9 parameters to Bedre Creek and 12 parameters to Aliaga Creek. In the Basic Component Analysis, the parameters that best express the water quality of the streams are CI-, NO3-, Se, Conductivity, SO4-2, Cr and Pb parameters in the first group. The parameters represented the quality of the water supply by 35,974% and 39,554%. In the Factor Analysis, factors with eigenvalues greater than 1 were determined. The first 3 factors were considered suitable for Bedre Creek and the first 4 factors were considered suitable for Aliaga Creek. The total variance of the first 3 factors was found to be 77.861%, and the total variance of the first 4 factors was found to be 87.633%. The average annual analysis values of the samples were based on the Water Pollution Control Regulation and the Regulation on the Quality and Purification of Drinking Water Supplied Water. When the parameters are evaluated; Bedre Creek is IV in terms of Copper and Cyanide. class III in terms of Mercury, Fecal Coliform and Iron. the class is of good quality. Aliaga Creek is rich in fecal Coliform and Iron. the grade was found to be of good quality. Turbidity, Copper, Manganese, Fecal and Total Coliform in Bedre Creek are in the A2 category, Cyanide and Iron are in the A3 category; Turbidity in Aliaga Creek is in the A3 category in terms of Manganese, Fecal and Total Coliform and Iron.