Post-kolonyal feminizm açısından savaşta kadın: Bosna örneği

Abstract

Post-kolonyal feminizm 1980’lerden sonra doğmuş ve feminist uluslararası ilişkiler kuramının üçüncü dalga hareketine dahil olmuş bir teoridir. Post-kolonyal feminizm klasik Batı feminizmin sadece orta sınıf beyaz kadınını ele aldığı yaklaşımlarını sorunsallaştırmıştır. Aynı zamanda liberal siyaset biliminde yer alan temel kavramları yapı-bozuma uğratmıştır. Milliyetçi ve militarist düşünce sistemine karşı çıkan teori, Batılı gözlerle Batı dışı toplumların konumunu anlamaya çalışmış, Batılı feministlerin Batı dışı toplumlardaki kadınların sorunlarını homojenleştirmesini ve ötekileştirmesini ise eleştirmiştir. Bu tezde, Batılı feministlerin Bosna Savaşı’na ve buradaki kadınların deneyimlerine yönelik yaklaşımları analiz edilerek, kadınların savaşları farklı şekillerde deneyimledikleri ileri sürülmektedir. Çalışmada feminist yaklaşımların yeni savaşlar argümanına, kimlik unsuruna ve savaş söylemlerine karşı bakış açısı da Bosna Savaşı üzerinden ele alınmaktadır. Çalışma bu teorik noktaları birleştirerek toplumsal cinsiyetin savaş zamanlarında siyasi liderler, iktidar ve medya tarafından nasıl kullanılabileceğine ve arka planda yatan motivasyonlara ışık tutmayı ummaktadır. Bosna-Hersek toplumundaki geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin savaşın gidişatını nasıl etkilediği ve ayrıca toplumsal cinsiyet ilişkilerinin savaştan hemen önce ve savaş sırasında nasıl değiştiği araştırılmaktadır. Savaşta kadın olgusunun Bosna Savaşı üzerinden feminist analizi ise, devlet-merkezli milliyetçi politikaların toplumsal cinsiyet kimlikleri boyunca ürettiği iktidar ilişkilerini açığa çıkarması nedeniyle önemlidir. Diğer bir ifadeyle bu tez, Bosna Savaşı’ndaki cinsel şiddetin sadece bireye yöneltilmiş fiziksel şiddet eylemleri olarak görülemeyeceğini, saldırıya uğrayan bireylerin bedeni üzerinden toplumun kültürünün hedef alındığını, milliyetçi ve militarist uygulamaların var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini derinleştirdiğini ve kadınların savaşları farklı şekillerde deneyimlediklerini savunmaktadır.

Post-colonial feminism is a theory that emerged after the 1980s and was included in the third wave movement of feminist international relations theory. Postcolonial feminism has problematized the approaches of classical Western feminism that only deal with middle-class white women. At the same time, it deconstructed the basic concepts in liberal political science. The theory, which opposes the nationalist and militarist thought system, tried to understand the position of non- Western societies with Western eyes and criticized Western feminists' homogenization and marginalization of women's problems in non-Western societies. In this thesis, it is argued that women experience wars in different ways by analyzing the approaches of Western feminists to the Bosnian War and the experiences of women there. In the study, feminist approaches against the new wars argument, identity element, and war discourses are also discussed through the Bosnian War. By combining these theoretical points, the study hopes to shed light on how gender can be used by political leaders, power, and the media in times of war and the underlying motivations. It explores how traditional gender roles in Bosnia society affect the course of the war, and how gender relations changed just before and during the war. Feminist analysis of the phenomenon of women in war through the Bosnian War is important because it reveals the power relations produced by statecentered nationalist policies throughout gender identities. In other words, this thesis argues that sexual violence in the Bosnian War cannot be seen only as acts of physical violence directed at the individual, that the culture of the society is targeted through the bodies of the individuals who are attacked, that nationalist and militarist practices deepen existing gender inequalities, and that women experience wars in different ways.