Dinin bilimsel çalışmalara etkisi:ortaçağ astronomisi (VI. YY – XIII. YY) örneği

Abstract

Toplumları biçimlendiren en önemli unsurlardan biri de kuşkusuz ki dindir. Din, hangi din olduğundan bağımsız olarak bir inançlar bütünü ve yaşam rehberidir. Günümüzde bilim söz konusu olduğunda olumsuz bir çağrışım yapan din Ortaçağ’da özellikle Latin Batı ve İslam dünyasında bilimle iç içedir. Latin Batı’yı Hristiyanlıktan, İslam dünyasını Müslümanlıktan bağımsız düşünmek imkansızdır. Ancak söz konusu dinlerin toplumlarını ne ölçüde ve ne yönde etkilediği araştırmacıların sıklıkla tartışa geldiği bir alandır. Özellikle İslam dünyasının bir daha Avrupa Ortaçağ’ında yaşadığı Altınçağ seviyesine neden yaklaşamadığı, Avrupa’nın Hristiyanlık yüzünden mi karanlıkta kaldığı ve buna benzer sorular din ve bilim alanının temel sorunlarıdır. Bu çalışmada Ortaçağ astronomisi (VI. yy-XIII. yy) örneği üzerinden din ve bilim ilişkisini tartışmak amaçlanmaktadır. Bunun için öncelikle VI. yüzyıl ile XII. yüzyıl arasında geçen sürede önce Latin Batı dünyasında, daha sonra da İslam dünyasında astronomi alanında yapılan çalışmalar genel hatlarıyla ele alınıp din ve bilim tartışması için arka plan olarak sunulacaktır. Sonrasında Latin Batı’da Hristiyanlığın, İslam dünyasında Müslümanlığın bilimsel çalışmalara etkisi var olan tartışmalar üzerinden incelenecek ve nihayetinde astronomi örneği bu tartışmalar ışığında değerlendirilecektir.

One of the most important factor shaping the society is definitely religion. Religion, alone, is a sum of beliefs and a guide to live. Today when it comes to science, evoking negatively religion and science are interconnected in the Middle Ages, especially in Latin West and Islamic World. It is impossible to think Latin West seperate from Christianity and Islamic World from Islam. But to what extent and how aforementioned religions influenced their own societies is a subject which scholars often argue. Specially why Islamic World could never approach the level of which it had in European Middle Ages, whether due to Christianity or not Europe was in darkness and similar questions are the essential issues of religion and science department. In this study the relationship between religion and science will be discussed on the example of medieval astronomy (6th century-13th century). At first the astronomical studies will be reviewed generally in Latin West and then in Islamic World between 6th century and 13th century and will be set as a background for the religion and science discussion. After that, the influence of Christianity in Latin West and Islam in Islamic World on scientific studies will be examined over the ongoing discussions and finally the example of astronomy will be evaluated in the light of these discussions.