Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre eğitimi ile ilgili inanç sistemlerinin merkezilik ve çevresellik açısından incelenmes

Abstract

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre eğitimi ile ilgili inanç sistemlerinin merkezî ve çevresel olmak üzere nasıl konumlandıklarını ortaya çıkarmak ve bu konumlanmaları kullanarak genel çevre eğitimi inançları yüksek bireyler ile düşük olan bireyler arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmaktır. Bu genel amaç kapsamında 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Uludağ, Marmara ve Ahi Evran Üniversitelerinde, üçüncü ve dördüncü sınıflarda öğrenim görmekte olan 243 fen bilimleri öğretmen adayının "çevre eğitimi" ile ilgili inançları haritalandırılmış ve merkezîlik-çevresellik açısından incelenmiştir. Araştırma nicel bir çalışma olup survey deseni baz alınmıştır. Veri toplama aracı olarak "Bilgi. Çevre, Öğrenme ve Çevre Eğitimi ile İlgili Düşünceler (BÇÖÇ)" adlı ölçek uygulanmıştır. Bu ölçek iki bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde bilgi, çevre, öğrenme ve çevre eğitimi ile ilgili inançların seçimi ile ilgili sekiz madde bulunmaktadır. İkinci bölümde ise bu inançlara katılım, diğerlerinin katılımı ve bu inançlara olan direnç hakkındaki maddeler yer almaktadır. Katılımcıların ölçeğin birinci bölümüne verdikleri cevaplardan "Genel Çevre Eğitimi İnanç(GÇEİ) Puanı" oluşturulmuştur. Sonraki aşamada GÇEİ puanı en yüksek ve en düşük 10 kişi belirlenerek bu gruplarda çevre eğitimi inançlarının pozisyonları, inançların değişebilirliği ve sosyal konsensüs açısından incelenebileceği haritalar oluşturulmuştur. Yapılan incelemeler sonucunda hem GÇEİ yüksek hem de GÇEİ düşük bireylerde bilgi, öğrenme, öğretme ve çevre tanımı gibi inançların tamamının merkezî, içeriğin eğitimi (çevre eğitimi) ile ilgili inançların tamamının ise çevresel olmadığı gözlenmiştir. İnançların birlikte uyumu (coherence) yaklaşımlarının desteklediği bilgi, öğrenme, öğretme ile konunun öğretimi ile ilgili inançların bir arada düşünüldüğü bir modelin öğretmenlerin inanç sistemini anlamada daha etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca çevre eğitimi inançları yüksek bireylerde öğrenme ve öğretim ile ilgili inançların birçoğu çevre eğitimi inançları düşük bireylerden farklı olarak merkezîleşmiştir. Bu durum özellikle yapılandırmacı öğrenme ve öğretimi daha fazla merkezîleştiren öğretmen adaylarının ileride daha etkili bir çevre eğitimi yapacakları şeklinde yorumlanabilir.

The aim of this study is to reveal how preservice science teachers' beliefs in their belief system about environmental education are positioned centrally and peripharaly and by using these positions, to find out the differences between inviduals who have high general environment education beliefs and those who have low. Within the scope of this overall objective, the beliefs about "the environmental education" of 243 preservice science teachers who have studied in the third and fourth grades in Uludağ, Marmara and Ahi Evran Universities during the academic year of 2016-2017 were mapped and examined in terms of centrality- peripharality. The study is a quantitave study and it is based on the survey design(Creswell, 2012). As a data collection medium, the scale called "Knowledge, Environment, Learning and Environmental Education and Associated Thoughts" (BÇÖÇ) has been applied. The scale consists of two parts. In the first part, there are eight items the selection of the beliefs about knowledge, the environment, learning and environment education. In the second part, there are items on the participants' agreement to these beliefs, their belief about the others' agreement and their resistance to these beliefs. "General Environment Education Belief Score (GÇEİ) has been calculated from the responses which have been given by the participants to the first part of the scale. In the next stage, by determining ten invidivals who have the highest and lowest GÇEİ scores, maps have been created showing the environment education beliefs' positions in terms of social consensus and resistance. As a result of the examinations, it was concluded that in both high and low GÇEİ inviduals all possible central beliefs such as beliefs about knowledge, learning, teaching and description of the environment were not central, all of the possible peripheral beliefs such as beliefs about the content teaching ( environmental education) were not peripheral. The results showed that a model in which the beliefs about knowledge, learningi teaching and content teaching are coherent structures was more effective in understanding teachers' belief systems. In addition, those with high environmental education beliefs centralized beliefs about learning and teaching much more than those with low scores. This result can be interpreted as the fact that the preservice teachers who centralize constructivist learning and teaching much more than the others would conduct more effective environmental education than them.