Şeker pancarında (Beta Vulgaris L.) su-verim ilişkilerinin ve bitki su stres indeksi (CWSI) kullanılarak sulama zamanının belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma yarı nemli iklim koşullarında, damla sulama yöntemiyle sulanan şeker pancarı bitkisinde, su-verim ilişkilerinin belirlenmesi ve sulama zamanın planlanmasında bitki su stres indeksi kullanım olanaklarının araştırılması amacıyla 2019 yılı yetiştiricilik döneminde yürütülmüştür. Araştırmada 4 farklı sulama konusu oluşturulmuştur. Bu konulardan; S1: Gelişme dönemi boyunca her 7 günde bir 0–90 cm toprak derinliğinde tüketilen suyun tamamının, S2: S1 konusu için belirlenen su miktarının 2/3’ünün ve S3: S1 konusu için belirlenen su miktarının 1/3’ünün deneme parsellerine uygulandığı, S4 ise sulama suyu uygulanmayan (susuz) konu şeklinde oluşturulmuştur. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlı olarak planlanmıştır. Çalışmada, konulara göre uygulanan sulama suyu miktarları 135,0 mm ile 750,3 mm arasında, bitki su tüketimi değerleri ise 362,3 mm ile 896,9 mm arasında değişmiştir. Araştırma sonucunda incelenen verim, verim bileşenleri ve kalite özelliklerinin tamamında farklı sulama düzeylerinin etkisi p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Elde edilen ortalama yumru verimleri 8,6 ton da-1 ve 2,9 ton da-1 arasında değişirken, en yüksek yumru verimi değerleri tam sulama konusunda (S1), en düşük yumru verimi değerleri ise susuz konuda (S4) bulunmuştur. Mevsimlik verim tepki etmeni (ky) 1,09 olarak belirlenmiştir. Bitki su stres indeksinin konulara göre sezonluk ortalama değerleri S1 S2, S3 ve S4 konuları için sırasıyla 0,12, 0,28, 0,51 ve 0,85 olarak saptanmıştır. Araştırma sonucunda şeker pancarı yetiştiriciliğinde sulama zamanı planlamasında bitki su stresi indeksinin kullanabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca belirlenen su ve sulama suyu kullanım etkinlikleri göz önünde bulundurulduğunda; suyun kısıtlı ve/veya su ücretlerinin yüksek olduğu yerlerde, dekarda ortalama 1 ton yumru verimi kaybına karşılık %27,3’lik bir su tasarrufu sağlaması sebebiyle S2 konusu sulama programı olarak önerilmiştir. Bu koşulda, 0,28 değeri ise sulamaya başlanacak eşik CWSI değeri olarak kullanılabilir.

This study was carried out to determine the water-yield relationships and to investigate the use of crop water stress index in irrigation scheduling in sugar beet plants irrigated with drip irrigation in sub-humid climatic conditions, in 2019. Experimental treatments were created with 4 different treatments. Of these treatments S1: Application of 100% of the water depleted at 0-90 cm soil depth for every 7 days during the development period to treatment plots, S2: The application of 2/3 of water amount given to S1 treatment, S3: The application of 1/3 of water amount given to S1 treatment and S4: The treatment that irrigation water was not applied (rainfed treatment). The experiment was carried out in 3 replications according to the randomized complete block design. In the study, the total amount of irrigation water applied according to the experimental treatments varied between 135,0 mm and 750,3 mm and the crop evapotranspiration values varied between 362,3-896,9 mm. As a result of the study, the effect of different irrigation treatments on yield, yield components and quality parameters was found to be significant at p<0.01. The average root yields that obtained varied between 2,9 tons da-1 and 8,6 tons da-1, while the highest root yield values were obtained in full irrigation treatment (S1), and the lowest root yield values were found in non-irrigated treatment (S4). Seasonal yield response factor (ky) was determined as 1,09. The seasonal average values of the crop water stress index for the treatments were determined as 0,12 for the S1 and 0,28, 0,51 and 0,85 for the S2, S3 and S4 treatments, respectively. The result of the study, it was concluded that the crop water stress index can be used in the irrigation scheduling in sugar beet cultivation. In addition, considering the water and irrigation water use efficiencies, S2 treatment has suggested in areas where water is limited and/or the cost of water is high, since it provides a water saving of 27,3% against an average loss of 1 ton root yield per decare. In this case, 0,28 can be used as the threshold CWSI value to start irrigation applications.