Nikaia'daki erkek ve kadın heykelleri

Abstract

Nikaia (İznik) kenti, konumu ve topografyası itibariyle verimli ovalara ve büyük bir göle sahip olan bir kent olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu özelliği itibariyle Anadolu'daki yerleşim süreci boyunca yoğun iskan görmüş bölgelere yakınlığı da, kentin devamlı yerleşim görmesini sağlamıştır. Antik Dönem'e bakıldığında ise Nikomedia ve Konstantinopolis kentlerine yakınlığıyla tamamen gelişmiş ve hatta kısa süreli de olsa Doğu Roma (Bizans), Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti'nin başkenti konumuna gelmiştir. Hal böyle olunca kent kültürü ve sanatının da gelişmesiyle birlikte bir çok sanat eseri yapılmış ve bir bölümü günümüze dek korunabilmiştir. Çalışmamızın konusunu oluşturan Antik Dönem'de de bu gelişmelere bağlı olarak yoğun bir şekilde imar ve sanat faaliyetleri gerçekleşmiştir. Büyük bir bölümü kent içerisinden bulunup müzeye nakledilen heykeltıraşlık eserleri içerisinden ise sosyal yaşamı ve imparatorlukların yayılım alanlarındaki etkisi anlaşılmaya çalışılmıştır. Kadın ve erkek heykeltıraşlık eserlerinin incelendiği çalışmada Hellenistik Dönem, Roma Cumhuriyet Dönemi, yoğun olarak Roma İmparatorluk Dönemi ve Geç Roma-Erken Bizans Dönemi portre ve heykelleri karşımıza çıkmaktadır. Eserlerin bir bölümünde ise daha önce üretilen bir heykelin yeniden işlenildiğini gösteren izlere rastlanmış ve dönemsel bağlamda karmaşalar da göz önüne koyulmuştur. Roma İmparatorluk Dönemi'nin en güçlü olduğu yıllar olan İ.S. 1-2. yüzyıllarda üretilen heykellerin geç dönemlerde yeniden işlenmesi, kentin ve devletin ekonomik olarak zayıfladığına da işaret etmektedir. Sonuç olarak çalışmayla birlikte kentte bulunan erkek ve kadın heykeltıraşlık eserlerinden yola çıkılarak tarihlendirmeler yapılmış ve kentin dönemsel olarak ekonomik ve yönetimsel gücü tespit edilmeye çalışılmıştır.

The city of Nikaia (İznik) both in terms of its location and topography appears as a city with fertile plains and a large lake. Its proximity to the regions which have been intensively inhabited during the settlement process in Anatolia has enabled the city to have permanent settlements. When the ancient period is examined, the city has entirely developed with its proximity to the cities of Nicomedia and Constantinople, and it has become the capital of the Eastern Roman (Byzantine), Anatolian Seljukian and Ottoman Empires. As such, many works of art have been made with the development of urban culture and art, and some of them have been preserved until today. During the Ancient Period, which is also the subject of this research, architectural and artistic activities were intensively executed due to these developments. In this research, social life and the effect of empires on the expansion, areas are aimed to be understood through a large number of sculptures found in the city and transferred to the museum. In this research examining women and men sculptures, portraits, and statues of Hellenistic Period, Roman Republic Period, Roman Imperial Period and Late Roman-Early Byzantine Period are studied. In some of the works, traces showing the reprocessing of a previously produced sculpture were found, and complexities were also taken into consideration in the periodical context. Late reprocessing of the sculptures produced during AD 1st-2nd centuries, during the strongest era of the Roman Imperial Period, indicates that the city and the state were economically weakened. As a result of this study, the male and female sculpture found in the city were dated, and the economic and administrative power of the city was periodically determined.