Okulun hazır olması açısından ilkokulların incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinden elde edilecek nicel ve nitel veriler aracılığıyla ilkokulların okula başlayan çocuklar için hazır olma durumunun bütüncül olarak belirlenmesi ve okulun çocuk için hazır olması boyutunda öne çıkarılan öğretmen niteliklerinin incelenmesidir. Araştırma, karma araştırma desenlerinden yakınsayan paralel karma desen ile tasarlanmış ve 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Çanakkale ilinde yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin verileri, çalışma evrenindeki 881 sınıf öğretmeni arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 617 sınıf öğretmeninden "Kabul Formu", "Bilgi Formu" ve Kartal ve Güner (2019) tarafından geliştirilen "İlkokulun Hazır Oluşunu Değerlendirme Aracı (İHODA)" ile toplanmıştır. Elde edilen nicel veriler üzerinde frekans, yüzde, tek yönlü varyans analizi ve Tukey HSD testi hesaplamaları yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise 20 ilkokul birinci sınıf öğretmeninden görüşmeler aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmanın nitel verilerinin analizi yapılırken betimsel analiz yaklaşımı göz önüne alınmıştır. Araştırmada İHODA ile sınıf öğretmenlerinden elde edilen nicel bulgular, çalışma evrenindeki ilkokulların okula başlayan çocuklar için genel anlamda hazır olduğunu göstermiştir. Sınıf öğretmenlerinin İHODA'nın alt boyutlarına yönelik katılım ortalamaları en yüksek ortalamadan en düşük ortalamaya doğru "Okula geçiş uygulamaları", "Ortak kullanım alanlarındaki fiziki düzenlemeler (OKAFD)", "Fiziki güvenlik önlemleri", "Öğretmen hazırlıkları" şeklinde sıralanmıştır. Bununla birlikte sınıf öğretmenlerinin İHODA puan ortalamalarında öğrenim düzeyi değişkeninin etkili bir unsur olduğu belirlenmiştir. Ancak araştırma ile mesleki kıdem, birinci sınıf okutma deneyimi, okutulan sınıf düzeyi ve görev yapılan okul çevresinin sosyo-ekonomik düzeyi değişkenlerinin sınıf öğretmenlerinin İHODA puan ortalamalarını anlamlı düzeyde etkilemediği tespit edilmiştir. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin "Öğretmen hazırlıkları" alt boyutu puan ortalamaları mesleki kıdem ve birinci sınıf okutma deneyimine göre farklılık göstermiştir. Bunun yanı sıra öğretmen hazırlıkları ile ilgili diğer nicel bulgular, aile ile birinci sınıf öğretmeni arasındaki iletişiminin okul başlamadan önce kurulması konusunda ilkokulların desteklenmesi gerektiğini göstermiştir. Öğretmen hazırlıkları ile ilgili elde edilen nitel bulgular araştırma kapsamına alınan ilkokul birinci sınıf öğretmenlerinin beşte ikisinin herhangi bir destek almadan ya da diğer okul personeli ve öğrenci aileleri ile işbirliği geliştirmeden hazırlıklar yürüttüklerini göstermiştir. Okula geçiş uygulamaları ile ilgili elde edilen nitel araştırma bulguları ise okula geçiş uygulamalarında karşılaşılan az sayıdaki sorunun birkaç noktada toplandığını göstermiş ve çalışma kapsamına alınan ilkokullarda okula geçiş süreci ile ilgili fon eksikliği sorununu öne çıkarmıştır. Ayrıca fiziki güvenlik önlemleri ile ilgili hem nicel hem de nitel boyutta elde edilen sonuçlar, araştırma kapsamına alınan ilkokulların öncelikle iç mekanlarında küçük yaş grubundaki çocuklar göz önünde bulundurularak fiziki güvenlik önlemleri alınması gerektiğini göstermiştir. Ancak araştırmanın birbirini destekleyen nicel ve nitel bulguları, araştırma kapsamına alınan ilkokulların okula başlayan çocuklar için genel anlamda hazır olduğunu ortaya koymuştur. Araştırma ile "Fiziki güvenlik önlemleri" ve "Öğretmen hazırlıkları" başlıklarında belirlenen eksiklikler başta olmak üzere ilkokullarda okula başlayan çocukların yaşadıkları okul kaynaklı sorunların giderilmesine yönelik İlkokulun Hazır Oluşunu Destekleme Programı'nın (İHODEP) geliştirilmesi önerilmiştir. Ayrıca araştırmacılara, okula hazır olmanın odağında "okul" kavramına yer verilen Okul Temelli Geçiş Modeli (OTGM) geliştirmeleri önerilmiştir.

This study aims to holistically determine elementary schools' readiness for children who are starting school and to determine teacher qualifications, which are featured in the dimension of schools' readiness for children, based on the quantitative and qualitative data obtained from classroom teachers. This study was performed in the city of Çanakkale, Turkey in the 2018-2019 school year by employing a convergent parallel mixed-method design, which is one of the mixed method designs. The data in the quantitative part of the study were obtained by means of "Consent Forms" and "Information Forms" filled in by a total of 617 classroom teachers, selected out of 881 classroom teachers through a stratified sampling method, and by means of "Elementary Schools' Readiness Assessment Tool (ESRAT)" designed by Kartal and Güner (2019). The quantitative data obtained were analyzed using frequency, percentage, average, the one-way analysis of variance (ANOVA), and Tukey's honestly significant difference test. The qualitative data of the study were collected through interviews with 20 first-grade classroom teachers. The analysis of the qualitative data was performed by following a descriptive analysis method. The quantitative findings obtained from classroom teachers by means of ESRAT demonstrated that the elementary schools in this study were ready for children who are starting school. The sub-dimensions with the highest average level of participation from the classroom teachers were respectively "Implementations of transition to school", "Physical arrangements in common use areas (PACUA)", "Physical security measures" and "Teachers' preparations." Furthermore, the variable of the level of education had a significant impact on the average scores of the classroom teachers on ESRAT. Yet, the study found that the variables of professional seniority, first-grade teaching experience, grade level and the socio-economic level of the school environment had no significant effect on the average scores of the classroom teachers on ESRAT. Moreover, the average scores of the classroom teachers in the sub-dimension of "Teachers' preparations" varied according to professional seniority and first-grade teaching experience. The quantitative findings of the study regarding teachers' preparations was that schools should be supported in establishing communication between families and first-grade teachers before school starts. The qualitative findings of the study regarding teachers' preparations showed that two out of five of the first-grade classroom teachers make the preparations without any support or without collaborating with other staff and families. The qualitative findings of the study regarding implementations of transition to school demonstrated that there were a few problems that revolve around several issues in implementations of transition to school and the most notable one was the lack of funding for the transition to school process in the schools included in this study. Also, the quantitative and qualitative findings on physical security measures indicated that more physical security measures should be taken for the small-age group in the interiors of the elementary schools included in this study. However, the elementary schools analysed in this study were ready for children who are starting elementary school, based on the quantitative and qualitative findings of the study that are congruent with each other. The study suggested the development of the Support Program for Elementary Schools' Readiness (SPESR) to focus particularly on the setbacks in the dimensions of "Physical security measures" and "Teachers' preparations" as well as to overcome the school-related problems that are experienced by children who are starting elementary school. The study lastly suggested the development of a School-Based Transition Model (SBPD) that places the focus of school readiness on the concept of "school".